W dobie globalizacji coraz więcej polskich przedsiębiorców decyduje się na rozwijanie swojej działalności również za granicą. Wówczas podejmowane są decyzję o wyborze odpowiedniego kraju i związanych z nim szansach i zagrożeniach. Po zakończeniu takiego procesu, w grupie pojawia się zazwyczaj nowa zagraniczna spółka, fundacja czy zagraniczny wehikułów inwestycyjnych. Pomimo tego, że podmioty te zasadniczo rozliczają się zgodnie z lokalnymi przepisami podatkowymi właściwymi dla rezydencji podatkowej tego zagranicznego podmiotu (dla jego miejsca siedziby), udziałowiec powinien dokonać analizy również na gruncie polskich przepisów podatkowych.
Niniejszy artykuł ma na celu przybliżenie przepisów dotyczących zagranicznych jednostek kontrolowanych (CFC – Controlled Foreign Corporation) pod kątem konieczności przeprowadzania corocznej analizy, zmierzającej do ustalenia, czy posiadanie udziałów w zagranicznej jednostce skutkować będzie obowiązkiem odprowadzenia podatku w Polsce.
Czym jest zagraniczna spółka kontrolowana CFC?
Przepisy dotyczące zagranicznych jednostek kontrolowanych zostały odpowiednio uregulowane w treści art. 24a ustawy o CIT oraz art. 30f ustawy PIT i do polskiego porządku prawnego zostały wprowadzone z dniem 1 stycznia 2015 roku. Na przestrzeni lat, były one wielokrotnie zmieniane, jednakże każdorazowo w taki sposób, by jak najpełniej osiągać cel ich wprowadzenia tj. przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania poprzez przenoszenie dochodów do jurysdykcji o niższym opodatkowaniu.
Za zagraniczną jednostkę kontrolowaną nie uznaje się jednak automatyczne każdego podmiotu posiadającego siedzibę z innym kraju. Ustawodawca definiuje taki podmiot z perspektywy przynależności do jednej ze wskazanych w ustawie grup. W opracowaniu tym jako przykład wskażemy podmiot uzyskujący tzw. przychody pasywne.
Identyfikacja ta jest niezbędna celem prawidłowego wypełnienia obowiązków podatkowych, w tym m.in. złożenia deklaracji podatkowej, w odniesieniu do naszej CFC, ustalenie dochodu podatkowego czy w końcu zapłaty podatku w wysokości 19%. Co ważne dla podatników, u których rok podatkowy równy jest rokowi kalendarzowemu, termin złożenia deklaracji upływa 30 września.
Warunki kwalifikacji jako CFC
Zgodnie z treścią art. 24a ust. 3 pkt 3) ustawy o CIT, za zagraniczną jednostkę kontrolowaną należy uznać taki podmiot, który łącznie spełnia wskazane poniżej warunki.
- Kontrola nad jednostką zagraniczną – co oznacza, że podatnik polski posiada co najmniej 50% udziałów, praw głosu lub prawa do zysku (bezpośrednio lub pośrednio).
- Dochody pasywne – co najmniej 33% przychodów tej zagranicznej jednostki pochodzi z odsetek, dywidend, zbycia udziałów, licencji, najmu, usług niematerialnych, z działalności ubezpieczeniowej czy bankowej itp.
- Preferencyjne opodatkowanie – faktycznie zapłacony podatek dochodowy przez tę zagraniczną jednostkę jest niższy o co najmniej 25% od podatku dochodowego od osób prawnych, który byłby od niej należny, gdyby jednostka ta była podatnikiem.
Spełnienie kumulatywnie tych wszystkich warunków powoduje, że polski podmiot (właściciel) powinien liczyć się z obowiązkiem zapłaty podatku od wyliczonego zgodnie z przepisami polskimi dochodu osiągniętego przez tę spółkę zagraniczną.
Przykład praktyczny
Spółka ABC posiada 90% udziałów w spółce z siedzibą w Luksemburgu. Spółka ta nie zapłaciła za 2024 rok na terenie Luksemburga podatku CIT.
Zgodnie z polskimi zasadami, należny podatek CIT został obliczony od całości dochodów na poziomie 10.000 zł. Z uwagi na to, że polska spółka posiada 90% udziałów w spółce luksemburskiej, należny podatek wyniesie 9.000 zł.
Inne obowiązki z tytułu posiadania CFC
Przepisy ustaw o podatkach dochodowych przewidują szereg obowiązków dotyczących posiadania w swojej strukturze zagranicznej jednostki kontrolowanej. Podatnik kontrolujący CFC ma zgodnie z nimi obowiązek:
- prowadzenia rejestru jednostek zagranicznych,
- prowadzenia ewidencji podatkowej zdarzeń zaistniałych w zagranicznej jednostce kontrolowanej, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu, podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy,
- składania deklaracji podatkowej (PIT-CFC dla podatników PIT oraz CIT-CFC dla podatników CIT) w terminie do końca 9 m-ca po zakończeniu roku podatkowego oraz odprowadzenia podatku należnego od dochodu CFC.
Brak dopełnienia tych obowiązków może skutkować sankcjami podatkowymi i karno-skarbowymi.
Wyłączenia od obowiązków związanych z CFC
Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom podatników oraz realizacji celu przepisów, jakim jest opodatkowanie sztucznych struktur podatkowych zmierzających do unikania opodatkowania, ustawodawca przewidział w przepisach podatkowych wyłączenie od obowiązku zapłaty podatku od dochodu zagranicznej jednostki kontrolowanej.
W treści art. 24a ust 16 ustawy o CIT wskazał bowiem, że w sytuacji, w której jednostka kontrolowana prowadzi istotną rzeczywistą działalność gospodarczą w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, jest zwolniona z obowiązku prowadzenia ewidencji podatkowej oraz odprowadzenia w Polsce podatku dochodowego (UWAGA – nie ma zwolnienia od obowiązku składania deklaracji podatkowej).
Oznacza to, że nawet wstępna kwalifikacja zagranicznego podmiotu jako CFC nie musi wiązać się z obowiązkiem zapłaty podatku czy prowadzeniu ewidencji podatkowej. Jeżeli podmiot polski udowodni prowadzenie rzeczywistej działalności w kraju siedziby CFC, taki podatek nie będzie płacony. Powyższe wymaga jednak dokonania wnikliwej analizy oraz zebrania dowodów potwierdzających fakt prowadzenia takiej działalności, co biorąc pod uwagę czasochłonność, powinno być zorganizowane z dużym wyprzedzeniem.
Ustawodawca wskazuje natomiast w art. 24a ust. 18 ustawy o CIT, że przy ocenie, czy zagraniczna jednostka kontrolowana prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą, bierze się pod uwagę w szczególności, czy:
- zarejestrowanie zagranicznej jednostki kontrolowanej wiąże się z istnieniem przedsiębiorstwa, w ramach którego ta jednostka wykonuje faktycznie czynności stanowiące działalność gospodarczą, w tym w szczególności czy jednostka ta posiada lokal, wykwalifikowany personel oraz wyposażenie wykorzystywane w prowadzonej działalności gospodarczej;
- zagraniczna jednostka kontrolowana nie tworzy struktury funkcjonującej w oderwaniu od przyczyn ekonomicznych;
- istnieje współmierność między zakresem działalności prowadzonej przez zagraniczną jednostkę kontrolowaną a faktycznie posiadanym przez tę jednostkę lokalem, personelem lub wyposażeniem;
- zawierane porozumienia są zgodne z rzeczywistością gospodarczą, mają uzasadnienie gospodarcze i nie są w sposób oczywisty sprzeczne z ogólnymi interesami gospodarczymi tej jednostki;
- zagraniczna jednostka kontrolowana samodzielnie wykonuje swoje podstawowe funkcje gospodarcze przy wykorzystaniu zasobów własnych, w tym obecnych na miejscu osób zarządzających.
Analiza tych przepisów prowadzi zatem do wniosku, że polski właściciel powinien zgromadzić dokumenty potwierdzające zatrudnienie, lokal, posiadane środki trwałe, wyposażenie czy rachunki bankowe itd. Dodatkowo niezbędne jest, aby potwierdzić podejmowanie decyzji w kraju rezydencji CFC, np. protokoły posiedzeń zarządu.
Nie jest to natomiast katalog zamknięty i należy liczyć się z tym, że organ będzie mógł kwestionować dowody przedstawione przez podatnika, argumentując to np. sztuczną strukturą.
Podsumowanie
Tematem zagranicznych jednostek kontrolowanych (CFC) powinni się interesować nie tylko właściciele dużych organizacji, ponieważ przepisy te mogą dotyczyć zarówno podatników CIT, jak i osób fizycznych. Warto w związku z tym dogłębnie przeanalizować swoje struktury zagraniczne, zaczynając od przygotowania rejestru zagranicznych jednostek, analizy przepisów kwalifikujących takie podmioty jako CFC, jak również ustalenia, czy prowadzą one istotną rzeczywistą działalność gospodarczą. Tylko świadome i zorganizowane działanie pomoże uniknąć naruszenia przepisów podatkowych.
Co to oznacza dla Ciebie i Twojej organizacji?
- Konieczność corocznej analizy zagranicznych spółek, fundacji czy wehikułów inwestycyjnych pod kątem kwalifikacji jako CFC.
- Ryzyko obowiązku zapłaty w Polsce podatku w wysokości 19% od dochodu zagranicznej jednostki spełniającej warunki uznania za CFC.
- Obowiązek prowadzenie rejestru jednostek zagranicznych, ewidencji podatkowej zdarzeń oraz składanie deklaracji CIT-CFC lub PIT-CFC.
- Możliwość skorzystania ze zwolnienia, jeśli CFC prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą w kraju siedziby – wymaga to starannego udokumentowania i przygotowania dowodów.
- Potencjalne sankcje podatkowe i karno-skarbowe w przypadku niewypełnienia obowiązków.
Artykuł napisany przez:
Agnieszka Sadowska
Doradca podatkowy (nr wpisu 11914), absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Wydziału Finansów i Rachunkowości Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu. Posiada ponad 15 – letnie doświadczenie zawodowe związane z prawem podatkowym. Początki swojej kariery zaczynała jako pracownik administracji skarbowej, m.in. w urzędzie skarbowym oraz w Krajowej Informacji Skarbowej. Obecnie jako in-house kieruje działem podatków jednej z większych spółek giełdowych z branży finansowej, a od 2013 roku prowadzi własną kancelarię doradztwa podatkowego. Doświadczony wykładowca, realizujący od 2011 roku z pasją szkolenia z zakresu prawa podatkowego (głównie podatek od towarów i usług oraz podatki dochodowe) dla firm szkoleniowych oraz Wyższej Szkoły Bankowej. Wyróżniona przez Stowarzyszenie Księgowych srebrną odznaką za zasłużenie dla środowiska księgowych.
