W lipcu 2022 r. skarbówka próbowała odpowiedzieć na pytanie, czy drobne wadliwości faktur, a także adnotacja na dokumencie sprzedawcy o tym, że z wystawionej przez niego faktury nie wolno odliczać VAT, faktycznie pozbawia podatnika prawa do potrącenia tego podatku.
W sprawie rozstrzygniętej interpretacją indywidulaną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 27 lipca 2022 r., nr 0112-KDIL1-3.4012.262.20022.1.AKR, podatniczka zapytała fiskusa, czy przysługuje je prawo do odliczenia VAT z dokumentu, który posiada nazwę faktura VAT, numer, datę wystawienia i datę dostawy, gdzie wyszczególnione zostały pozycje z towarem, z kwotami netto, VAT i brutto. Wnioskodawczyni dodała, że sprzedawca zamieścił w dokumencie również adnotację: „ten rachunek nie może zostać wykorzystany do odliczenia podatku VAT. Zakup został dokonany wyłącznie do użytku osobistego”, przy czym faktura została zaopatrzona w dane sprzedawcy i nabywcy. Wnioskodawczyni zastrzegła, że zakup został dokonany w związku z prowadzoną działalnością i do dalszej odsprzedaży.
Organ interpretacyjny przypomniał, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego). Sama zaś faktura ma przede wszystkim udokumentować rzeczywisty przebieg zdarzenia gospodarczych, zarówno pod względem przedmiotu transakcji, jak i podmiotów biorących w niej udział.
Faktury są dokumentem o charakterze sformalizowanym. Zatem, co do zasady, faktury muszą być wystawione zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa. Prawidłowość materialnoprawna faktury zachodzi, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze. Oznacza to, że nie można uznać za prawidłową fakturę, gdy sprzecznie z jej treścią wskazuje ona zdarzenie gospodarcze, które w ogóle nie zaistniało. Faktura potwierdza zaistniałe zdarzenia gospodarcze, a jej elementy formalne wymagane przez art. 106e ust. 1 ustawy o VAT mają wyłącznie znaczenie dowodowe. O prawidłowości faktur wystawianych i otrzymywanych przez podatników powinny decydować przede wszystkim ustalenia, czy dokumenty te potwierdzają rzeczywiste transakcje handlowe. A zatem jeżeli w fakturach dokumentujących transakcje występują tzw. wadliwości mniejszej wagi, należy uznać, że nie ma podstawy do kwestionowania faktur, w tym prawa do odliczenia podatku naliczonego, wyłącznie z powodu braków mających charakter tzw. wadliwości mniejszej wagi. Są to tego rodzaju wadliwości, które, co prawda, powodują, że faktura nie odpowiada wymogom określonym w przepisach, jednakże same w sobie nie wpływają na przedmiot i podstawę opodatkowania. A zatem podatniczka na prawo odliczyć podatek naliczony z takiej faktury, mimo, iż na dokumencie nie zawarto określenia „sprzedawca” oraz „nabywca”.
Co do adnotacji uwidocznionej na fakturze, niejako zakazującej nabywcy odliczać VAT z dokumentu, odniósł się bezpośrednio Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia 2 grudnia 2021 r., nr 0114-KDIP1-2.4012.503.2021.1.JO. Organ uznał, że przepisy ustawy o VAT nie uzależniają prawa podatnika do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od umieszczania stosownych „dopisków” na fakturach. Ustawodawca bowiem przewidział sytuacje, których wystąpienie wyłącza możliwość obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, które zostały wskazane w art. 88 ustawy o VAT. Mimo takiej adnotacji, prawo do odliczenia podatku naliczonego podatnikowi jak najbardziej przysługuje.
Fiskus (interpretacja indywidulana Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 15 czerwca 2022 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.159.2022.2.IK) wypowiedział się również w kwestii prawa do odliczenia VAT z faktur, które sprzedawca, będąc poinformowanym o tym, że transakcja jest dokonywana z podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą, traktuje jak sprzedaż konsumencką, nie wykazując tych dostaw odrębnie w pliku JPK_VAT. Organ interpretujący powołując się na orzecznictwo TSUE przyznał, iż w takiej sytuacji prawo do odliczenia VAT podatnikowi nie może zostać odebrane, o ile podatnik nie uczestniczył w żadnej transakcji oszukańczej.
Przedmiotem analizy organów podatkowych była także sytuacja, kiedy to sprzedawca wystawił fakturę „jak dla konsumenta” tj. bez NIP (por. interpretacja indywidulana Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 18 sierpnia 2021 r., nr 0112-KDIL1-2.4012.287.2021.2.DS). Jeden z przedsiębiorców zapytał, czy w takim przypadku, kiedy dostawca uchyla się od wystawienia faktury korygującej (wskazującej, że dostawa miała faktycznie miejsce w ramach transakcji B2B), mogą odliczyć podatek naliczony, skoro ich zakup był związany z prowadzonym przedsiębiorstwem.
Dyrektor stwierdził, iż brak NIP-u przy jednoczesnym prawidłowym wskazaniu pozostałych danych podmiotu będącego nabywcą jest wadą techniczną, niewyłączającą możliwości zweryfikowania dokonania zdarzenia gospodarczego i prawidłowego określenia nabywcy towaru, a jednocześnie pozostającą bez znaczenia dla wysokości zobowiązania podatkowego. Podatnik może odliczyć podatek VAT pomimo wystawienia faktury bez numeru NIP. Niemniej jednak opisany błąd powinien być skorygowany w ten sposób, aby faktura odzwierciedlała faktycznie dokonaną transakcję pomiędzy podmiotami gospodarczymi prawidłowo oznaczonymi zgodnie z przepisami ustawy o VAT.
Artykuł napisany przez:
Jolanta Kica
Doradca podatkowy, absolwentka Wydziału Ekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu i prawa na Uniwersytecie Wrocławskim. Aplikant radcowski oraz doradca podatkowy. Posiada wieloletnie doświadczenie oraz ugruntowaną wiedzę w zakresie rachunkowości i prawa podatkowego, a także prawa cywilnego i gospodarczego. Współpracuje z największymi firmami na Dolnym Śląsku. Autor związany z wydawnictwem Wolters Kluwer (Vademecum Doradcy Podatkowego, Vademecum Głównego Księgowego). Trener z zakresu podatków i księgowości.
