Artykuł napisany przez:
Arkadiusz Lenarcik
Biegły rewident. Ukończył Akademię Ekonomiczną w Katowicach na kierunku rachunkowość. Karierę zawodową rozpoczął w dziale audytu ogólnopolskiej firmy audytorskiej, gdzie był przede wszystkim odpowiedzialny za całość prac związanych z badaniem sprawozdań finansowych. Posiada doświadczenie w zakresie badania sprawozdań finansowych zgodnie z Ustawą o Rachunkowości jak i Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości (MSR/MSSF), ale także w realizacji zleceń z zakresu wyceny przedsiębiorstw. Brał udział w sporządzaniu pakietów konsolidacyjnych. Obecnie w ramach własnej działalności realizuje zlecania związane z badaniem sprawozdań finansowych oraz doradztwem z zakresu rachunkowości zgodnie z Ustawą o Rachunkowości oraz Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości (MSR/MSSF). Autor artykułów, książek oraz wykładowca zagadnień z zakresu rachunkowości. Stały współpracownik naszej firmy.
Organizacja spisu z natury to jeden z kluczowych etapów w procesie przygotowania sprawozdania finansowego. Udział biegłego rewidenta w inwentaryzacji ma istotne znaczenie dla oceny wiarygodności danych finansowych jednostki.
W tym artykule wyjaśniamy, jakie kroki należy podjąć, aby proces inwentaryzacji przebiegał zgodnie z przepisami i standardami rachunkowości.
Wybór firmy audytorskiej
Jednostki gospodarcze, których sprawozdanie finansowe podlega badaniu, powinny umożliwić udział biegłemu rewidentowi lub jego przedstawicielowi w spisie z natury. Wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania sprawozdania finansowego dokonuje:
- organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe jednostki,
- rada nadzorcza albo
- inny organ nadzorujący na jego zlecenie.
Do kiedy należy wybrać firmę audytorską?
Jeżeli w danej jednostce gospodarczej badaniu rocznego sprawozdania finansowego podlega rok 2024 to wybór firmy audytorskiej powinien, co do zasady, być dokonany najpóźniej w czwartym kwartale 2024 roku. Termin wyboru jest ważny, aby kierownik jednostki mógł odpowiednio wcześnie podpisać umowę na badanie. Jak wynika bowiem z art. 66 ust. 5 ustawy o rachunkowości:
„kierownik jednostki zawiera z firmą audytorską umowę na badanie sprawozdania finansowego w terminie umożliwiającym jej udział w inwentaryzacji znaczących składników majątkowych.”
W przypadku zawarcia umowy w terminie uniemożliwiającym taki udział, biegły rewident może wydać opinię zmodyfikowaną. Może to być:
- opinia z zastrzeżeniem,
- opinia negatywna lub
- odmowa wyrażenia opinii.
Udział biegłego rewidenta w inwentaryzacji
Należy również zwrócić uwagę na fakt, iż biegły rewident powinien uczestniczyć w inwentaryzacji rocznej. Zgodnie art. 26 ust. 1 ustawy o rachunkowości inwentaryzację przeprowadza się na ostatni dzień każdego roku obrotowego, ale termin i częstotliwość inwentaryzacji będą prawidłowe, jeżeli jednostka rozpocznie inwentaryzację wymienionych w przepisie składników aktywów nie wcześniej niż trzy miesiące przed końcem roku obrotowego, a zakończy do piętnastu dni roku kolejnego.
Wskazówki dotyczące udziału biegłego rewidenta w inwentaryzacji zapasów zawarte są również w stanowisku Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie inwentaryzacji drogą spisu z natury zapasów materiałów, towarów, wyrobów gotowych i półproduktów. Zgodnie z nim jednostka powinna zapewnić w szczególności:
- dokonania wyboru podmiotu uprawnionego i zawarcia umowy o badanie przed rozpoczęciem inwentaryzacji zapasów drogą spisu z natury,
- zawiadomić biegłego rewidenta (podmiot uprawniony) o terminach przeprowadzenia spisu z natury,
- poinformować biegłego rewidenta (podmiot uprawniony) o przeprowadzaniu spisu z natury w szczególnych warunkach, na przykład wymagających odpowiednich uprawnień (np. na dużych wysokościach) lub wyposażenia.
Rola biegłego rewidenta podczas spisu z natury
Biegły rewident jest obserwatorem spisu z natury, nie uczestnicząc aktywnie w jego przebiegu. Ma on prawo do:
- wglądu w dokumentację inwentaryzacyjną i otrzymania jej kopii,
- wnioskowania o ponowne przeliczenie wybranych składników zapasów – najczęściej jest to wyrywkowe sprawdzenie poprawności już spisanego asortymentu,
- uzyskania wyjaśnień od członków zespołu spisowego lub innych osób uczestniczących w spisie,
- potwierdzenia na arkuszu spisowym swojej obecności w czasie spisu danego składnika zapasów.
Podsumowanie
Udział biegłego rewidenta w spisie z natury to niezbędny element prawidłowego przebiegu audytu sprawozdania finansowego. Kluczowe jest dokonanie wyboru firmy audytorskiej z odpowiednim wyprzedzeniem oraz zapewnienie audytorowi dostępu do procesów i dokumentacji inwentaryzacyjnej. Wdrożenie tych zasad pozwoli uniknąć ryzyka uzyskania opinii zmodyfikowanej, co wzmocni wiarygodność Twojej firmy w oczach interesariuszy.
Co te zmiany oznaczają dla Ciebie i Twojej firmy?
- Upewnij się, że wybór firmy audytorskiej oraz zawarcie umowy następują z odpowiednim wyprzedzeniem.
- Zadbaj, by biegły rewident miał dostęp do pełnej dokumentacji inwentaryzacyjnej.
- Uwzględnij potrzeby audytora, szczególnie w przypadku spisów wymagających dodatkowych zabezpieczeń.
- Terminowy udział biegłego rewidenta zmniejsza ryzyko uzyskania opinii zmodyfikowanej, która może negatywnie wpłynąć na wiarygodność sprawozdania finansowego.
