Najnowsze wyroki NSA, z którymi warto się zapoznać

Czy można wybrać formę opodatkowania podatkiem dochodowym wykonując tylko przelew na podatek?

W ocenie sądów administracyjnych- tak.

Dnia 22 lutego 2024 r. NSA, sygn. akt II FSK 710/21, rozstrzygał sprawę podatnika, który wybrał opodatkowanie podatkiem liniowym w stawce 19%, dokonując wpisu do CEIDG – jednakże jak się później okazało, skutecznie tej formy opodatkowania nie wybrał, najprawdopodobniej z przyczyn technicznych leżących po stronie systemu teleinformatycznego.

Stosownie do treści art. 9 ust. 1 i 1c ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (tekst jedn.: Dz.U. z 2022 r. poz. 2540 z późn. zm.) oraz art. art. 9a ust. 2 i 2c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2024 r. poz. 226 z późn. zm.), sporządzone na piśmie oświadczenie o wyborze opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub podatkiem liniowym w stawce 19% na dany rok podatkowy, podatnik składa naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika, do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód osiągnął w grudniu roku podatkowego. Oświadczenie o wyborze formy opodatkowania podatnik może złożyć na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (Dz. U. z 2022 r. poz. 541).

W przytoczonym wyroku NSA podkreślił, że ustawodawca nie zastrzegł dla złożenia oświadczenia o wyborze formy opodatkowania formy pisemnej (tj. formy polegającej na złożeniu własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli- art. 78 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r. poz. 1610 z późn. zm.)), „wskazując jedynie, iż w tym przypadku wystarczające będzie “sporządzenie czegoś na piśmie”. Potocznie należałoby uznać, że oznacza to, że oświadczenie to powinno zostać sporządzone przy użyciu znaków alfabetu w celu utrwalenia wypowiedzi. Ten wymóg spełniony będzie także wówczas, gdy tekst zawarty został w tytule przelewu skierowanego do organu podatkowego.

Sąd przyjął zatem, że dla skutecznego wyboru określonej zasady opodatkowania podatkiem dochodowym przychodów osiąganych z wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej, wystarczające jest złożenie oświadczenia woli przez podatnika w tytule przelewu skierowanego do fiskusa, wskazującego na zapłatę podatku lub zaliczki na podatek dochodowy w danym roku podatkowym na określonych zasadach, przy zachowaniu terminu do złożenia tego oświadczenia. Wybór ten wiąże również w latach następnych, chyba, że podatnik zdecyduje się zadeklarować opodatkowanie w innej formie.

Jest to bardzo ważny wyrok dla tych osób, którym system CEIDG po przyjęciu zmiany formy opodatkowania lub po zadeklarowaniu danej formy, błędnie przetworzył informację, wskazując iż podatnik wybiera zasady ogóle opodatkowania podatkiem dochodowym. W wielu takich przypadkach, pomimo faktu, że Ministerstwo Finansów zapewniło o rozstrzyganiu wątpliwych zgłoszeń na korzyść przedsiębiorców, lokalne organy podatkowe odmawiały podatnikom prawa do rozliczenia w podatku dochodowym na zasadzie ryczałtu ewidencjonowanego lub podatku liniowego.

Sprzedaż nieruchomości nieujętej w ewidencji środków trwałych, a konieczność zapłaty podatku dochodowego.

Z kolei w wyroku z dnia 2 kwietnia 2024 r., sygn. akt II FSK 772/21, NSA potwierdził, że sprzedaż nieruchomości wykorzystywanej w działalności gospodarczej generuje przychód podatkowy, nawet jeśli podatnik – wbrew obowiązkowi – nie ujmie tej nieruchomości w ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych.

Przypomnieć trzeba, że przychodem z działalności gospodarczej jest również – w myśl art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku dochodowym w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r., przychód uzyskany z odpłatnego zbycia składników majątku będących: środkami trwałymi albo wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, z zastrzeżeniem ust. 2c.

W stanie faktycznym będącym przedmiotem rozstrzygnięcia, podatnik wynajmował w ramach działalności gospodarczej działkę, na której znajdowały się warsztat wulkanizacji i stacja obsługi samochodów. Działka wraz z budynkami nie były wprowadzone do ewidencji środków trwałych i nie były amortyzowane. Budynki i cała pozostała infrastruktura znajdujące się na działce zostały rozebrane w 2018 r., tj. przed sprzedażą nieruchomości. Organ podatkowy uznał, że pomimo faktu, iż grunt oraz budynki nie zostały wprowadzone przez przedsiębiorcę do ewidencji środków trwałych, to w latach 1993-2014 były one przedmiotem wynajmu w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, a do kwietnia 2018 r. adres przedmiotowej działki wskazany był jako adres wykonywania działalności gospodarczej podatnika. Dlatego przychód uzyskany z tytułu sprzedaży działki stanowi dla podatnika przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej. Regulacją art. 14 ust.2 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku dochodowym objęty został przychód z odpłatnego zbycia tych składników majątku, które spełniają definicję środka trwałego, podlegającego ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartość niematerialnych i prawnych, niezależnie od tego, czy podatnik wprowadził te składniki do ewidencji środków trwałych.

O tym, jaki składnik majątku może stanowić środek trwały decydują regulacje zawarte w art. 22a ustawy o podatku dochodowym, przy czym nie wszystkie wymienione w nich rodzaje składników majątku mogą podlegać amortyzacji podatkowej. Przedmiotowa działka była wykorzystywana w działalności gospodarczej, ale nie podlegała amortyzacji podatkowej, jednak dotyczą jej – jak wynika z art. 22d ust. 2 ustawy o podatku dochodowym, konsekwencje związane z jej statusem jako środka trwałego, – w szczególności podatnik miał obowiązek wprowadzić nieruchomość do ewidencji środków trwałych.

Powyższe stanowisko fiskusa zostało potwierdzone wyrokiem WSA w Warszawie z dnia 25 listopada 2020 r., sygn. akt I SA/Wa 520/20, oraz wyrokiem NSA z dnia 2 kwietnia 2024 r., sygn. akt II FSK 772/21. Skarga podatnika w obu instancjach została bowiem przez sądy administracyjne oddalona jako nieuzasadniona.

Podsumowanie

Na podstawie przytoczonych regulacji można wnioskować, iż przedsiębiorcy, którzy wybrali ryczałt ewidencjonowany albo podatek liniowy jako formę opodatkowania przychodów z działalności, dokonując przelewów podatku lub zaliczek na podatek z powołaniem się na te właśnie podatki, będą opodatkowani zgodnie z własną wolą. Organ podatkowy nie może żądać od nich dokonania rozliczenia podatku dochodowego na zasadach ogólnych.

Z kolei w sytuacji, gdy podatnik nie wpisze do ewidencji środków trwałych składnika majątku spełniającego definicję środka trwałego w celu uniknięcia opodatkowania przy jego sprzedaży, a ten składnik faktycznie będzie używał w toku prowadzenia swojej aktywności zawodowej, to podatek od zbycia mienia u podatnika i tak się pojawi.