Artykuł napisany przez:
Wioletta Biel-Madoń
Absolwentka Wydziału Prawa na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie oraz Podyplomowych Studiów z zakresu prawa podatkowego na Uniwersytecie Warszawskim. Zarówno pracę magisterską, jak i dyplomową pisała o międzynarodowych systemach podatkowych. Z wykształcenia prawnik, z zawodu licencjonowany doradca podatkowy z wieloletnim doświadczeniem w pracy dla największych spółek w Polsce. Doświadczenie zdobywała m.in. w jednej z największych spółek świadczących usługi doradztwa podatkowego na świecie (Deloitte Poland). Specjalizuje się w podatkach dochodowych oraz międzynarodowym doradztwie podatkowym. Asystowała przy wielu transakcjach restrukturyzacyjnych, zarówno z wykorzystaniem podmiotów prawa polskiego, jak i prawa obcego. Prowadzi szkolenia z zakresu podatków dochodowych i międzynarodowego doradztwa podatkowego. Przygotowuje przyszłych doradców podatkowych do egzaminów zawodowych. Wykładowca Wyższej Szkoły Administracji i Biznesu w Gdyni oraz Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku oraz Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie.
W tym wpisie przeczytasz:
- Minimalny podatek dochodowy – nowy termin pierwszego rozliczenia.
- Kogo dotyczy minimalny podatek dochodowy?
- Minimalny podatek dochodowy – katalog zwolnień.
- Jak prawidłowo wyliczyć wartość minimalnego podatku dochodowego?
- Rozliczenie minimalnego podatku dochodowego.
- Co to oznacza dla Ciebie i Twojej organizacji?
Krajowy minimalny podatek dochodowy ,,pojawił się” w ustawie o CIT już z dniem 1 stycznia 2022 roku w ramach pakietu tzw. ,,Polskiego Ładu”. Sięgając do uzasadnienia wprowadzenia tych regulacji, ma on stanowić wyraz przeciwdziałania luce budżetowej w podatku CIT.
Minimalny podatek dochodowy – nowy termin pierwszego rozliczenia
Przepisom krajowego minimalnego podatku dochodowego (w wersji, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2022 roku) zarzucano, iż wbrew zapewnieniom ustawodawcy, uderzają one nie tylko w międzynarodowe korporacje, ale także w małe polskie przedsiębiorstwa. Postulowano więc, aby chociażby odroczyć ich stosowanie w czasie. Co istotne, oba powyższe postulaty zostały spełnione. Mianowicie, ustawodawca znowelizował regulacje, jak i odroczył ich stosowanie poprzez wprowadzenie stosownych przepisów przejściowych. Dzięki temu termin rozliczenia po raz pierwszy krajowego minimalnego podatku dochodowego upływa z końcem marca 2025 roku, a więc w terminie złożenia zeznania podatkowego za 2024 rok przez podatników o roku podatkowym równym kalendarzowemu.
Kogo dotyczy minimalny podatek dochodowy?
Z perspektywy obszerności regulacji warto zauważyć, iż całość zamyka się jednym artykule ustawy o CIT (Art. 24ca ustawy o CIT).
Zatrzymując się ustępie pierwszym można odnieść wrażenie, że krajowy minimalny podatek dochodowy dotyczy wszystkich spółek podatników CIT, które mają stratę podatkową albo mają ,,niską rentowność” z operacyjnego źródła przychodów podatkowych (a więc udział dochodów z tego źródła w przychodach z tego źródła jest na poziomie 2% albo mniej).
Jednakże warto zauważyć, że art. 24ca ust. 2 ustawy o CIT mówi o tym, że obowiązuje odmienna w stosunku do klasycznego CIT metodologia wyliczania wskaźnika rentowności na potrzeby ustalenia, czy podatnik ma stratę podatkową/rentowność podatkową poniżej 2%. To z jednej strony sprawia, że (niestety) po stronie pionu księgowego pojawia się widmo przygotowania dodatkowej kalkulacji podatkowej. Niemniej, odmienna metodologia liczenia rentowności co do zasady ma na celu pomoc podatnikom. Stąd też może się okazać, że dany podatnik, kalkulując klasyczny CIT będzie miał rentowność poniżej 2%, lecz na potrzeby krajowego minimalnego podatku dochodowego jego rentowność będzie przekraczać 2%. Mianowicie, przykładowo dla celów obliczenia straty oraz udziału dochodów w przychodach nie bierze się pod uwagę kilku kategorii kosztowych, które bardzo często występują u ,,przeciętnego CIT-owca”. Mowa w tym przypadku np. o:
- zaliczonych do KUP kosztów wynikających z nabycia, wytworzenia lub ulepszenia środków trwałych,
- opłatach leasingowych, czy
- 20% należności z tytułu stosunku pracy, w tym także finansowane przez płatnika składki na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń pracowniczych oraz wpłaty do PPK w części finansowanej przez podmiot zatrudniający.
Podsumowując, odmienna metodologia wyliczania wskaźnika rentowności w stosunku do klasycznego CIT może prowadzić nawet do sytuacji, gdzie dany podatnik będzie generował stratę na zasadach ogólnych, lecz nie będzie musiał płacić krajowego minimalnego podatku dochodowego.
Minimalny podatek dochodowy – katalog zwolnień
Warto zauważyć, że przepisy także wskazują na cały katalog sytuacji, w których nie stosuje się krajowego minimalnego podatku dochodowego. Chodzi w tym wypadku np. o:
- podatników, którzy dopiero rozpoczynają działalność,
- małych podatników, czy
- podatników, którzy posiadają tzw. ,,prostą strukturę”.
Pełną listę podatników, których przepisy nie dotyczą znaleźć możemy w art. 24ca ust. 14 ustawy o CIT.
Dodatkowo, minimalny podatek dochodowy wprost nie dotyczy także podatników, którzy stosują reżim tzw. estońskiego CIT.
Jak prawidłowo wyliczyć wartość minimalnego podatku dochodowego?
Jeśli pomimo preferencyjnej metody wyliczania rentowności jak i katalogu wyłączeń dany podatnik w dalszym ciągu kwalifikuje się pod dodatkową daninę, to warto wskazać, że jej stawka wynosi 10% podstawy opodatkowania.
Z kolei podstawa opodatkowania jest ustalana dosyć specyficznie. Mianowicie, co do zasady wynosi ona sumę:
- 1,5% wartości osiągniętych w roku podatkowym przychodów podatkowych ze źródła operacyjnego oraz
- określonych kosztów (a de facto ich nadwyżki) ponoszonych na rzecz podmiotów powiązanych czy podmiotów z tzw. ,,rajów podatkowych”.
Podatnik ma też możliwość wybrania uproszczonego sposobu ustalania podstawy opodatkowania stanowiącej po prostu kwotę odpowiadającą 3% wartości osiągniętych w roku podatkowym przychodów podatkowych ze źródła operacyjnego. Idąc dalej, podstawa opodatkowania podlega następnie pomniejszeniu o wskazane w ust. 10 kategorie.
Rozliczenie minimalnego podatku dochodowego
Zgodnie z przepisami podatnicy obowiązani do zapłaty minimalnego podatku dochodowego są zobowiązani w zeznaniu rocznym CIT wykazać:
- podstawę opodatkowania,
- pomniejszenia oraz
- kwotę minimalnego podatku dochodowego.
Z perspektywy praktycznej dla tych kwestii dedykowany jest stosowny załącznik do ustawy o CIT (CIT/M).
Termin zapłaty krajowego minimalnego podatku dochodowego jest zbieżny z terminem rozliczenia się z klasycznego CIT-u. Kwotę krajowego minimalnego podatku dochodowego podlegającą wpłacie pomniejsza się o należny za ten sam rok podatkowy podatek CIT, obliczony zgodnie z art. 19 ustawy o CIT).
Warto także mieć na względzie, że kwotę zapłaconego za dany rok krajowego minimalnego podatku CIT można odliczyć w zeznaniu za kolejno następujące po sobie 3 lata podatkowe (następujące bezpośrednio po roku, za który podatnik wpłacił go wpłacił). Jeżeli jednak w kolejnych latach podatkowych podatnik będzie generował stratę podatkową, to przepis ten z natury rzeczy nie znajdzie zastosowania.
Co te zmiany oznaczają dla Ciebie i Twojej organizacji?
- Część podatników CIT już niedługo będzie musiała zapłacić krajowy minimalny podatek CIT.
- Pion księgowy będzie musiał w najbliższym czasie zweryfikować sytuacje podatnika z perspektywy krajowego minimalnego podatku dochodowego.
- W pierwszej kolejności warto sprawdzić, czy podatnik nie został wyłączony spod tych przepisów (zgodnie z 24ca ust. 14 oraz art. 28h ust. 1 ustawy o CIT).
- Kolejnym krokiem powinna być weryfikacja wyników podatkowych za 2024 rok pamiętając, że dla celów obliczenia straty oraz udziału dochodów w przychodach nie uwzględnia się niektórych kategorii.
- Jeśli okaże się, że dokonując powyższych czynności podatnik w dalszym ciągu jest objęty minimalnym podatkiem dochodowym za dany rok, należy przejść do obliczania jego wysokości – rozpoczynając od ustalenia podstawy opodatkowania, następnie uwzględniając pomniejszenia tej podstawy.
- Może zdarzyć się, że podatek ten nie wystąpi lub jego wysokość będzie symboliczna z uwagi na liczne wyłączenia oraz odmienną metodykę kalkulacji w stosunku do klasycznego CIT.
