Ceny transferowe – wprowadzenie
Polskie regulacje dotyczące cen transferowych są aktualnie kompleksowo uregulowane, w ramach poświęconych temu zagadnieniu rozdziałach, umieszczonych zarówno w ustawie o CIT (Rozdział 1a), jak i ustawie o PIT (Rozdział 4b).
Z perspektywy praktycznej należy zaznaczyć, iż przepisy dotyczące cen transferowych zobowiązują podmioty powiązane, aby ustalali ceny transferowe na warunkach rynkowych. Jeśli podatnicy naruszą tę zasadę (i wyniku tego dojdzie do zaniżenia dochodu lub zawyżenia straty podatkowej) organ podatkowy może określić wynik podatkowy, który powstałyby, gdyby transakcja została zawarta na warunkach rynkowych. Idąc dalej, w przypadku, gdy fiskus uzna, że w porównywalnych okolicznościach podmioty niepowiązane kierujące się racjonalnością ekonomiczną nie zawarłyby danej transakcji lub zawarłyby inną transakcję, ma on prawo na potrzeby podatkowe dokonać tzw. „recharakteryzacji” transakcji lub nawet ją pominąć.
Przepisy dotyczące cen transferowych zobowiązują podatnika (w określonych przypadkach) również do przygotowania stosownych dokumentacji w obszarze TP. Obowiązek dokumentacyjny na gruncie TP może powstać także w sytuacji, gdy transakcja jest przeprowadzana z niepowiązanym kontrahentem, o ile ma on miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w tzw. „raju podatkowym”.
Warto mieć w świadomości, że prócz sankcji podatkowych przepisy przewidują także sankcje karno- skarbowe za niewywiązywanie się z obowiązków dotyczących cen transferowych.
Rodzaje dokumentacji cen transferowych
Lokalna dokumentacja cen transferowych
Celem sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych (z języka angielskiego local file) jest wykazanie, że ceny transferowe zostały ustalone na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane.
Na lokalną dokumentację cen transferowych składa się w uproszczeniu:
- opis podatnika,
- opis transakcji, która ze względu na przekroczenie progu dokumentacyjnego wymaga udokumentowania,
- analiza cen transferowych,
- informacje finansowe.
W przypadku transakcji realizowanej z podmiotem powiązanym (w rozumieniu prawa podatkowego), lokalna dokumentacja cen transferowych jest sporządzana dla transakcji o charakterze jednorodnym, której wartość przekracza w roku podatkowym następujące progi dokumentacyjne:
- 10 000 000 zł – w przypadku transakcji towarowej oraz finansowej,
- 2 000 000 zł – w przypadku transakcji usługowej oraz innej transakcji niż określona powyżej.
Z kolei w przypadku, gdy transakcja jest przeprowadzana z niepowiązanym podmiotem z tzw. „raju podatkowego” lokalna dokumentacja cen transferowych jest sporządzana dla transakcji o charakterze jednorodnym, której wartość przekracza w roku podatkowym następujące progi dokumentacyjne:
- 2 500 000 zł – w przypadku transakcji finansowej,
- 500 000 zł – w przypadku transakcji innej niż transakcja finansowa.
Zwolnienia i uproszczenia w zakresie lokalnej dokumentacji cen transferowych
Warto mieć na względzie, iż przekroczenie progów dokumentacyjnych nie musi być równoznaczne z obowiązkiem sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych. Ustawodawca przewidział katalog zwolnień z tego obowiązku. Najpopularniejszym z nich, mającym najczęściej zastosowanie w praktyce, jest tzw. zwolnienie dla transakcji krajowych. W dużym uproszczeniu jest ono dedykowane dla transakcji realizowanych pomiędzy krajowymi podmiotami powiązanymi, jeśli każdy z nich nie poniósł w danym roku straty podatkowej oraz nie korzystał z niektórych zwolnień podatkowych.
Ponadto, w ramach pakietu tzw. Polskiego Ładu, ustawodawca przewidział także uproszczenie, zgodnie z którym lokalna dokumentacja cen transferowych może nie zawierać analizy cen transferowych w przypadku:
- transakcji zawieranych przez podmioty będące mikroprzedsiębiorcą lub małym przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców,
- transakcji zawieranych z niepowiązanym podmiotem z raju podatkowego.
Grupowa dokumentacja cen transferowych
Gdy powstał obowiązek sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych, należy dodatkowo rozważyć, czy należy do niej dołączyć dokumentację grupową (z języka angielskiego master file).
Na grupową dokumentację cen transferowych składa się w uproszczeniu:
- opis grupy, do której należy podatnik,
- opis istotnych wartości niematerialnych i prawnych tej grupy,
- opis istotnych transakcji finansowych tej grupy,
- informacje finansowe i podatkowe tej grupy.
Obowiązek dołączenia dokumentacji grupowej dotyczy podmiotów powiązanych, których sprawozdania finansowe są konsolidowane metodą pełną lub proporcjonalną, jeżeli należą do grupy podmiotów powiązanych:
- dla której jest sporządzane skonsolidowane sprawozdanie finansowe,
- której skonsolidowane przychody przekroczyły w poprzednim roku obrotowym kwotę 200 000 000 zł lub jej równowartość.
Informacja o cenach transferowych
Powstanie obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych (jak również skorzystanie z niektórych zwolnień z jej sporządzenia- w tym także ze zwolnienia dla transakcji krajowych) wiąże się z koniecznością złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu dla podatnika informacji o cenach transferowych (w skrócie TPR– z języka anielskiego Transfer Pricing Report).
Z perspektywy praktycznej, TPR stanowi zaawansowane narzędzie wykorzystywane przez administrację podatkową do analizy transakcji między podmiotami powiązanymi oraz transakcji realizowanych z podmiotami z tzw. „rajów podatkowych”, a więc do skutecznego typowania do kontroli w obszarze TP.
Należy mieć więc na względzie, iż informacja o cenach transferowych zawiera m.in. oświadczenie, iż lokalna dokumentacja cen transferowych została sporządzona zgodnie ze stanem rzeczywistym, a ceny transferowe objęte tą dokumentacją są ustalane na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane.
Ceny transferowe – istotne terminy
- Lokalna dokumentacja cen transferowych jest sporządzana w terminie do końca dziesiątego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego.
- Informacja o cenach transferowych jest przekazywana do Naczelnika US w terminie do końca jedenastego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego.
- Grupowa dokumentacja cen transferowych powinna zostać dołączona do lokalnej dokumentacji cen transferowych w terminie do końca dwunastego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego.
Ponadto należy pamiętać, że podmioty powiązane, które są obowiązane do sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych lub grupowej dokumentacji cen transferowych, przedkładają je na żądanie organów podatkowych w terminie 14 dni od dnia doręczenia tego żądania.
Co to oznacza dla Ciebie i Twojej organizacji?
- W przypadku transakcji realizowanych z podmiotami powiązanymi (lub podmiotami z „rajów podatkowych”) należy mieć na uwadze konieczność stosowania się do zasady ceny rynkowej.
- Jeśli transakcje realizowane z podmiotami powiązanymi (lub podmiotami z tzw. „rajów podatkowych”) przekraczają określone ustawowo progi, może powstać konieczność sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych, a w niektórych przypadkach dodatkowo dołączenia do niej dokumentacji grupowej.
- W sytuacji, gdy wartość transakcji przekracza progi dokumentacyjne, warto zrewidować możliwość skorzystania ze zwolnienia z lokalnego obowiązku dokumentacyjnego (w szczególności w zakresie tzw. zwolnienia dla transakcji krajowych).
- Sama dokumentacja nie jest przekazywana do fiskusa bez wezwania, lecz podatnicy muszą pamiętać o złożeniu informacji o cenach transferowych.
- Za niewywiązywanie się z obowiązków dotyczących cen transferowych ustawodawca przewiduje zarówno sankcje podatkowe, jak i karno- skarbowe.
Artykuł napisany przez:
Joanna Aleksandrowicz
Radca prawny, doradca podatkowy, doświadczony szkoleniowiec z zakresu prawa podatkowego, współpracujący w tym obszarze także z uczelniami wyższymi. Absolwentka kierunku Prawo na wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, a także Finansów i Rachunkowości spec. Doradztwo Podatkowe w Wyższej Szkole Bankowej w Gdańsku. Na co dzień zajmuje się bieżącą obsługą prawno-podatkową spółek, ze szczególnym uwzględnieniem podatków dochodowych. Posiada doświadczenie w zakresie regulacji dotyczących MDR, zajmuje się kompleksowym przeprowadzaniem przeglądów podatkowych, a także uczestnicy w procesie przygotowywania dokumentacji cen transferowych dla klientów.
