Planowane zmiany w ustawie o rachunkowości – kryteria wielkości jednostek

Wstęp

Na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji przedstawiony został projekt ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw (UC14), mający na celu implementację do krajowego porządku prawnego dyrektyw dotyczących między innymi dostosowania kryteriów wielkości przedsiębiorstwa dla mikro-, małych, średnich i dużych jednostek.

O czym mówi dyrektywa?

Zgodnie z brzmieniem dyrektywy podniesione zostają o co najmniej 25% progi finansowe definiujące poszczególne kategorie jednostek (mikro, małe, średnie i duże jednostki). Podniesienie progów jest odpowiedzią na wysoką inflację występującą w UE w 2021 r. i w 2022 r. Celem wprowadzanych zmian jest uniknięcie sytuacji, w której w wyniku inflacji mikro oraz małe i średnie jednostki podlegałyby w sposób niezamierzony nadmiernie obciążającym wymogom mającym zastosowanie do dużych jednostek.

Planowane zmiany dotyczą przede wszystkim:

1) podwyższenia limitu przychodów zobowiązującego do prowadzenia ksiąg rachunkowych z aktualnych 2.000.000 Euro do 2.500.000 Euro w odniesieniu do przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów (bez obecnie uwzględnianych operacji finansowych) za poprzedni rok obrotowy osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku, spółek jawnych osób fizycznych, spółek partnerskich oraz przedsiębiorstw w spadku;

2) nowej definicji jednostki mikro, zgodnie z którą miałaby nią być jednostka, która w roku obrotowym, za który sporządza sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy, a w przypadku jednostki rozpoczynającej działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą – w roku obrotowym, w którym rozpoczęła działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą, nie przekroczy co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:

2. 000.000 zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
3. 000.000 zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
4. 10 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty

– jednak jednostka ma utracić status jednostki mikro, jeżeli w roku obrotowym, za który sporządza sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy przekroczy co najmniej dwie z trzech tych wielkości;

3) nowej definicji jednostki małej, zgodnie z którą miałaby nią być jednostka niebędącą jednostką mikro, która w roku obrotowym, za który sporządza sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy, a w przypadku jednostki rozpoczynającej działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą – w roku obrotowym, w którym rozpoczęła działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą, nie przekroczy co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:

33. 000.000 zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
34. 000.000 zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
35. 50 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty

– lecz jednostka ma utracić status jednostki małej, jeżeli w roku obrotowym, za który sporządza sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy przekroczy co najmniej dwie z trzech tych wielkości;

4) wprowadzenie pojęcia jednostki średniej, dużej oraz dużej grupy (na potrzeby wykonania obowiązków w ramach sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju);

5) podwyższenia progów zobowiązujących do badania sprawozdań finansowych na podstawie art. 64 ust. 1 pkt 4 ustawy o rachunkowości oraz zmiany zakresu uwzględnianych przychodów poprzez wyłączenie przychodów z operacji finansowych, w związku z czym obowiązek badania sprawozdania wystąpi, jeżeli w poprzedzającym roku obrotowym jednostka osiągnie 2 z 3 następujących warunków:

1. średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniesie co najmniej 50 osób – warunek niezmieniony,
2. suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego będzie stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 125.000 Euro (aktualnie 2.500.000 Euro),
3. przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów (aktualnie również przychód z operacji finansowych) za rok obrotowy będzie stanowił równowartość w walucie polskiej co najmniej 250.000 Euro (teraz 5.000.000 Euro);

6) podwyższenia progów umożliwiających zwolnienie jednostki dominującej z obowiązku sporządzania skonsolidowanego sprawozdania finansowego – w efekcie czego jednostka dominująca będzie mogła nie sporządzać skonsolidowanego sprawozdania finansowego, jeżeli na dzień bilansowy roku obrotowego oraz na dzień bilansowy roku poprzedzającego rok obrotowy łączne dane jednostki dominującej oraz wszystkich jednostek zależnych każdego szczebla:

1. przed dokonaniem wyłączeń konsolidacyjnych, nie przekroczą co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:
2. 000.000 zł (aktualnie 38.400.000 zł) – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
3. 000.000 zł (aktualnie 76.800.000 zł) – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
4. 250 osób (brak zmian) – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty,
5. po dokonaniu wyłączeń konsolidacyjnych nie przekroczą co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:
6. 000.000 zł (aktualnie 32.000.000 zł) – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
7. 000.000 zł (aktualnie 64.000.000 zł) – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy.
8. 250 osób (brak zmian) – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty.

Kiedy zmiany zaczną obowiązywać?

Zgodnie z projektem ustawa ma wejść w życie w ciągu 14 dni od jej ogłoszenia, z wyjątkiem zmian progów dotyczących obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych, które mają wejść w życie od 1 stycznia 2025 r.

Podsumowanie

Ministerstwo Finansów planuje wprowadzenie istotnych zmian w ustawie o rachunkowości, które mają na celu aktualizację kryteriów wielkości jednostek gospodarczych. Nowelizacja ma na celu lepsze dostosowanie przepisów do realiów rynkowych oraz uproszczenie obowiązków sprawozdawczych dla małych i średnich przedsiębiorstw. Dzięki wprowadzonym zmianom większa liczba firm będzie mogła skorzystać z uproszczonych zasad rachunkowości, co pozwoli im zaoszczędzić czas i zasoby na spełnianie obowiązków formalnych. Szczegóły nowych przepisów są jeszcze w fazie konsultacji -zachęcamy więc do śledzenia dalszych komunikatów w tej sprawie, aby być na bieżąco z nadchodzącymi zmianami.