Od 26 kwietnia 2023 w związku z nowelizacją Kodeksu pracy weszły w życie nowe przepisy wynikające z Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 znanej pod nazwą Dyrektywy Work Life-Balance oraz Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej. Do najważniejszych zmian należą:
- zmiany w umowach o pracę zawartych na okres próbny;
- prawo do jednoczesnego zatrudniania;
- nowa rozszerzona informacja o warunkach zatrudnienia;
- prawo do wnioskowania o zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę o pracę na czas nieokreślony, a także o bardziej przejrzyste i bezpieczne warunki zatrudniania;
- obowiązek wskazania przyczyny wypowiedzenia umów na czas określony, a także obowiązek konsultacji ze związkami zawodowymi;
- prawo do zwolnienia w wymiarze 16 h lub 2 dni roboczych z powodu “siły wyższej”;
- nowy urlop opiekuńczy w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym;
- dodatkowe przerwy wliczane do czasu pracy;
- szkolenia wliczane do czasu pracy pracownika;
- ochrona stosunku pracy pracownika, który korzysta z urlopów związanych
z rodzicielstwem oraz ochrona przed niekorzystnym traktowaniem z powodu korzystania z uprawnień pracowniczych; - konieczność uzyskania zgody na pracę w godzinach nadliczbowych, porze nocnej, delegowanie poza stałe miejsce pracy, pracę w przerywanym systemie czasu pracy od pracownika – rodzica dziecka do 8 roku życia;
- wydłużenie urlopu rodzicielskiego i przyznanie jednej z części w wymiarze 9 tygodni charakteru nieprzenaszalnego;
- doprecyzowanie zasad korzystania z urlopu wychowawczego i obniżonego wymiaru czasu pracy;
- nowe zasady urlopu rodzicielskiego skierowane do pracowników, którzy przyjęli dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza;
- prawo pracownika wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 8 roku życia do złożenia wniosku o elastyczną organizację pracy;
- oraz nowe sankcje.
Zmiany w Kodeksie pracy to też zmiany w zasadach prowadzenia dokumentacji pracowniczej. W dniu 9 maja zostało ogłoszone nowe Rozporządzenie Ministra Rodziny
i Polityki Społecznej z dnia 9 maja 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dokumentacji pracowniczej. Nowe przepisy rozporządzenia wprowadzają zmiany
w sposobie prowadzenia dokumentacji pracowniczej wynikające z nowelizacji Kodeksu pracy.
Co się zmienia?
Przyjrzyjmy się na czym polegają zmiany:
W części B akt osobowych dodaje się lit. x – y – z, czyli:
x) wniosek pracownika o zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę o pracę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy, w tym polegające na zmianie rodzaju pracy lub zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy i odpowiedź pracodawcy na ten wniosek pracownika (art. 293 § 1 i 3 Kodeksu pracy),
y) wniosek pracownika o wskazanie przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy o pracę na okres próbny za wypowiedzeniem, albo zastosowanie działania mającego skutek równoważny z rozwiązaniem umowy o pracę i odpowiedź pracodawcy na ten wniosek pracownika (art. 294 § 3 i 4 Kodeksu pracy),
z) dokumenty dotyczące stosowania elastycznej organizacji pracy (art. 1881 Kodeksu pracy).
Ponadto zmiany przewidziane są również w części akt osobowych związanych
z prowadzeniem ewidencji czasu pracy pracownika. Informacje oraz dokumenty, jakie pracodawca jest zobowiązany przetwarzać, dotyczą ewidencjonowania czasu pracy reguluje § 6 w pkt 1 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 grudnia 2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej.
W związku z nowymi uprawnieniami do urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dni oraz zwolnienia w wymiarze 16 h lub 2 dni roboczych z powodu “siły wyższej” dokumentacja
w sprawach związanych ze stosunkiem pracy, prowadzona przez pracodawcę, obejmować będzie również wnioski pracownika dotyczące ubiegania się i korzystania z tych uprawnień.
Nowe przepisy przewidują, że w § 6 w pkt 1 w lit. b dodaje się tiret ósme i dziewiąte
w brzmieniu:
– ubiegania się i korzystania ze zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej
(art. 1481 Kodeksu pracy),
– ubiegania się i korzystania z urlopu opiekuńczego (art. 1731 Kodeksu pracy),
Należy również wziąć pod uwagę zmianę wieku dziecka, o którym jest mowa w art. 178 § 2 Kodeksu pracy z 4 do 8 roku życia, co wpływa na wprowadzenie kolejnej zmiany do § 6 pkt 1 lit. d tiret pierwszy rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 grudnia 2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej.
Wobec tego w lit. d tiret pierwsze otrzymuje brzmienie:
„– pracownika opiekującego się dzieckiem do ukończenia przez nie 4 roku życia na wykonywanie pracy w systemach czasu pracy przewidujących przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy (art. 148 pkt 3 Kodeksu pracy) oraz pracownika wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 8 roku życia na zatrudnianie w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy i delegowanie poza stałe miejsce pracy (art. 178 § 2 Kodeksu pracy)”.
Nowe Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 9 maja 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dokumentacji pracowniczej wchodzi w życie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia. Co istotne z uzasadnienia odczytujemy, że pracodawcy będą włączali nowe dokumenty składane przez pracowników oraz wytwarzane przez siebie począwszy od dnia wejścia w życie znowelizowanych przepisów rozporządzenia.
