Czy pracownik administracyjno-biurowy potrzebuje badań BHP do prowadzenia pojazdu?

Wstęp

Pracodawcy często mają wątpliwości co do zakresu badań profilaktycznych pracowników zatrudnionych na stanowiskach administracyjno–biurowych, którzy sporadycznie, ale na polecenie pracodawcy, np. w ramach podróży służbowej, będą kierować samochodem osobowym.

 

Skierowanie na badanie lekarskie

W skierowaniu na profilaktyczne badania lekarskie punkt „określenia stanowiska/stanowisk pracy” zawiera pod trzema gwiazdkami opis:

„Opisać: rodzaj pracy, podstawowe czynności, sposób i czas ich wykonywania.”

Czyli nie ma punktu, w którym należy wskazać wyłącznie nazwę stanowiska pracy, ale należy go rozszerzyć o informację z zakresu czynności wykonywanych przez pracownika. Mogą one wiązać się z dodatkowymi zadaniami związanymi z kierowaniem samochodem w celach służbowych – ponieważ pracownik może pojechać w delegację służbową (np. na szkolenie), albo przejechać w obrębie tej samej miejscowości (np. do klienta celem odbioru dokumentów). Nie ma znaczenia, czy pracownik skorzysta z samochodu służbowego, czy samochodu prywatnego. W każdym z tych przypadków w opisie stanowiska należy wskazać dodatkowo kierowanie samochodem w celach służbowych. Jeżeli to jest sporadycznie, można wpisać określenie „sporadycznie”.

W skierowaniu należy ponadto wypełnić pola dotyczące:

  • czynników fizycznych,
  • pyłów,
  • czynników chemicznych, biologicznych oraz innych, w tym czynników niebezpiecznych. 

 

Czynniki inne są określone w tabeli, która znajduje się w  rozporządzeniu z 30 maja 1996 roku w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy, jak również w ocenie ryzyka zawodowego.

Przykład: Jeżeli pracownik na stanowisku administracyjno-biurowym ma w ocenie ryzyka zawodowego wpisane jako jedno z zagrożeń wypadek samochodowy bądź komunikacyjny należy to traktować jako zagrożenie na jego stanowisku, także w przypadku sporadycznej jazdy samochodem. Oznacza to, że w skierowaniu na badania lekarskie należy wskazać w innych czynnikach kierowanie samochodem.

Reasumując, jeżeli pracownik w ramach swoich obowiązków, nawet sporadycznie, prowadzi samochód, należy tą okoliczność ująć w treści skierowania na badania lekarskie

  • po pierwsze w opisie stanowiska pracy,
  • po drugie w kategorii „czynniki inne, wskazując zagrożenie kierowania samochodem w celach służbowych.

 

Zakres badań profilaktycznych

O zakresie badań, w tym o skierowaniu pracownika na psychotesty, decyduje lekarz medycyny pracy.

Zgodnie z § 2 Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy, zakres i częstotliwość badań profilaktycznych określają wskazówki metodyczne w sprawie przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników, stanowiące załącznik nr 1 do rozporządzenia. Lekarz przeprowadzający badanie profilaktyczne może poszerzyć jego zakres o dodatkowe specjalistyczne badania konsultacyjne oraz badania dodatkowe, a także wyznaczyć krótszy termin następnego badania, niż to określono we wskazówkach metodycznych – jeżeli stwierdzi, że jest to niezbędne dla prawidłowej oceny stanu zdrowia osoby przyjmowanej do pracy lub pracownika. Lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne korzysta z zaleceń dotyczących postępowania lekarskiego w stosunku do pracowników poddanych określonym narażeniom, upowszechnianych przez instytuty badawcze w dziedzinie medycyny pracy.

Lekarz w takim przypadku może wziąć pod uwagę wytyczne Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi z dnia 19 listopada 2018 r., które zawierają propozycję zdrowia zmian załącznika do rozporządzenia w sprawie badań BHP. Zgodnie z wytycznymi, w grupie IV załącznika nr 1 do rozporządzenia powinny znaleźć się prace na stanowiskach związanych z kierowaniem pojazdami, szkoleniem i egzaminowaniem kierowców. Zakres badań takich pracowników – poza badaniem lekarskim – powinien obejmować:

  • ocenę narządu równowagi,
  • badanie akumetryczne,
  • ocenę ostrości wzroku i zdolności rozpoznawania barw oraz widzenia przestrzennego,
  • ocenę pola widzenia (w zależności od wskazań za pomocą perymetru),
  • ocenę wrażliwości na olśnienie i widzenie zmierzchowe oraz oznaczenie stężenia glukozy we krwi.

 

Konsekwencje

Dopuszczanie do kierowania samochodem pracownika, u którego skierowaniu brakuje informacji o kierowaniu  pojazdem powoduje, że w razie kontroli Państwowej Inspekcji Pracy, inspektor ma prawo nakazać odsunięcie go od obowiązków związanych z kierowaniem pojazdem do czasu uzupełnienia badań profilaktycznych (z uwagi na brak pewności, czy pracownik nie ma przeciwwskazań zdrowotnych do takiej pracy).

Jeżeli się okaże, że pracownik nie miał w skierowaniu na badania lekarskie wpisanego kierowania samochodem w celach służbowych, ponieważ nie jeździł i nie było takiej potrzeby, a jednocześnie ma ważne badania lekarskie i pracodawca chce go np. oddelegować w podróż służbową samochodem, powinien przed taką delegacją skierować go na wstępne badania profilaktyczne. Jest to związane ze zmianą czynników szkodliwych ze względu na które pracownik został pierwotnie przebadany.

Artykuł napisany przez:

Anna Stokłosa

LL .M. radca prawny. Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz The Catholic University of America (Waszyngton, USA). Ukończyła studia doktoranckie w Katedrze Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych UJ. Referent międzynarodowych konferencji naukowych. Prowadzi własną kancelarię prawną. Posiada bogate doświadczenie praktyczne w kwestiach związanych ze stosowaniem prawa, zarówno na etapie doradztwa, jak też w postępowaniach kontrolnych i sądowych. Prowadzi procesy w sprawach z zakresu prawa pracy, reprezentując przede wszystkim przedsiębiorców. Doświadczony szkoleniowiec zagadnień związanych z problematyką zatrudnienia oraz ochrony danych osobowych w zakresie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. (RODO). Szkoliła takie jednostki jak Urząd Miasta Stołecznego Warszawy wraz ze wszystkimi Urzędami Dzielnic, Radnych m. st. Warszawy, Dzielnicowe Biura Finansów Oświaty m. st. Warszawy, Teatr Powszechny, Teatr Studio czy Muzeum Karykatury oraz przeprowadziła ponad 100 szkoleń zamkniętych i otwartych z tematyki RODO dedykowanych przedsiębiorcom, jak również kursów IOD.

Prawa pracowników i obowiązki pracodawców w sytuacji klęski żywiołowej.
Zaległy urlop - kiedy przysługuje ekwiwalent?
Zbieg egzekucji – jak rozstrzygnąć komu należne jest wynagrodzenie?
Daniel Pałyga

Czas pracy w praktyce - kurs dla początkujących

Jedyny taki kurs w Polsce, prowadzony przez byłego Inspektora Pracy Daniela Pałygę.