Kryptowaluty coraz śmielej wkraczają do polskiej gospodarki i stają się narzędziem nie tylko inwestycyjnym, ale także płatniczym w działalności gospodarczej. Wraz z ich popularyzacją pojawia się jednak szereg pytań o prawidłowe rozliczenie takich transakcji w firmie. Przepisy podatkowe i rachunkowe dotyczące kryptowalut są specyficzne i dynamicznie się zmieniają, dlatego warto znać aktualne zasady, by uniknąć błędów i sankcji.
Czym są kryptowaluty z punktu widzenia prawa?
W polskim systemie prawnym kryptowaluty są traktowane jako prawa majątkowe, a nie waluta w rozumieniu prawnym. Oznacza to, że nie są one pieniądzem ani środkiem płatniczym w tradycyjnym sensie, lecz cyfrowym aktywem, które może być przedmiotem obrotu, inwestycji czy rozliczeń za towary i usługi. Taka klasyfikacja ma kluczowe znaczenie dla sposobu ich księgowania i opodatkowania.
Rozliczanie kryptowalut w działalności gospodarczej – najważniejsze zasady
Źródło przychodów i obowiązki podatkowe
Dochody z kryptowalut nie są zaliczane do przychodów z działalności gospodarczej, nawet jeśli firma wykorzystuje je w swojej działalności. Oznacza to, że wszelkie transakcje związane z kryptowalutami należy rozliczać osobno, jako przychody z kapitałów pieniężnych. W praktyce rozliczenie następuje w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-38 (dla osób fizycznych) lub CIT (dla spółek). Przychody i koszty związane z kryptowalutami nie są łączone z innymi przychodami i kosztami firmy.
Księgowanie transakcji kryptowalutowych
Każda transakcja z udziałem kryptowalut powinna być odpowiednio udokumentowana – fakturą, potwierdzeniem przelewu, wyciągiem z giełdy czy innym dokumentem pozwalającym ustalić wartość i datę operacji. Wartość kryptowaluty w dniu transakcji należy przeliczyć na złote polskie według kursu z danego dnia.
Transakcje kryptowalutowe w firmie mogą mieć różny charakter:
- zakup kryptowaluty jako inwestycji,
- przyjęcie płatności w kryptowalucie za towar lub usługę,
- sprzedaż kryptowaluty,
- wymiana jednej kryptowaluty na inną.
Każda z tych operacji wymaga osobnego podejścia księgowego i podatkowego.
Przychód i koszt uzyskania przychodu
Przychodem z tytułu kryptowalut jest kwota uzyskana ze sprzedaży waluty wirtualnej lub wartość towaru czy usługi otrzymanej w zamian za kryptowalutę. Kosztem uzyskania przychodu są natomiast wydatki poniesione na nabycie kryptowaluty, opłaty giełdowe oraz inne udokumentowane koszty bezpośrednio związane z transakcją.
Ważne jest, by wszystkie koszty były odpowiednio udokumentowane – tylko wtedy można je uwzględnić przy rozliczeniu podatkowym. Koszty nieudokumentowane nie mogą zostać odliczone.
Kiedy powstaje obowiązek podatkowy?
Obowiązek podatkowy powstaje w momencie odpłatnego zbycia kryptowaluty, czyli jej sprzedaży lub wymiany na towary, usługi, walutę tradycyjną albo inną kryptowalutę. Przychód powstaje również wtedy, gdy firma przyjmuje płatność w kryptowalucie za swoje produkty lub usługi – wówczas traktuje się to jako dwie umowy: sprzedaż towaru/usługi oraz nabycie kryptowaluty.
Jak rozliczyć płatność w kryptowalucie?
Jeśli firma przyjmuje płatność w kryptowalucie, powinna wystawić fakturę na pełną kwotę w złotych. Wartość otrzymanej kryptowaluty należy przeliczyć na PLN według kursu z dnia transakcji. W księgach rachunkowych operację tę traktuje się jak barter – sprzedaż towaru/usługi i jednoczesny zakup kryptowaluty.
W momencie późniejszej sprzedaży lub wymiany tej kryptowaluty powstaje przychód z kapitałów pieniężnych, który należy rozliczyć w rocznym zeznaniu podatkowym.
Wymiana kryptowalut
Od 2025 roku obowiązuje opodatkowanie także transakcji wymiany jednej kryptowaluty na inną – wcześniej takie operacje były neutralne podatkowo, obecnie trzeba je wykazywać w deklaracji podatkowej. Wartość obu kryptowalut należy przeliczyć na PLN według kursu z dnia transakcji.
VAT a kryptowaluty
Sprzedaż kryptowalut przez czynnych podatników VAT jest zwolniona z podatku VAT. Należy jednak wykazać ją w rejestrach VAT jako sprzedaż zwolnioną i odpowiednio ująć w deklaracji VAT-7 lub VAT-7K oraz w pliku JPK_VAT. Zakupy kryptowalut nie muszą być ewidencjonowane w rejestrze zakupów VAT.
Dokumentacja i ewidencja transakcji
Prawidłowe rozliczenie transakcji kryptowalutowych wymaga prowadzenia szczegółowej ewidencji wszystkich operacji. Warto gromadzić:
- faktury i rachunki związane z zakupem i sprzedażą kryptowalut,
- potwierdzenia przelewów i transakcji na giełdach,
- wyciągi z portfeli i platform kryptowalutowych,
- dokumentację kursów walut z dnia transakcji.
Taka dokumentacja jest niezbędna w przypadku kontroli podatkowej oraz do prawidłowego wyliczenia podatku dochodowego.
Nowe regulacje i obowiązki sprawozdawcze
Od 2025 roku w Polsce obowiązują nowe przepisy dotyczące rynku kryptowalut, w tym:
- obowiązek rejestracji firm zajmujących się obrotem kryptowalutami,
- zaostrzone wymogi KYC (poznaj swojego klienta) i AML (przeciwdziałanie praniu pieniędzy),
- zakaz anonimowych transakcji i konieczność raportowania podejrzanych operacji,
- nowe obowiązki sprawozdawcze dla giełd i platform kryptowalutowych.
Tym samym firmy muszą być przygotowane na większą transparentność i kontrolę ze strony organów nadzoru finansowego.
Przykład rozliczenia transakcji kryptowalutowej w firmie
Załóżmy, że firma świadcząca usługi doradcze wystawiła fakturę na 10 000 zł, a klient zapłacił w bitcoinie. W dniu otrzymania płatności wartość bitcoina wynosiła 10 000 zł. Firma przelicza tę kwotę na PLN i księguje przychód z tytułu sprzedaży usługi. Jednocześnie nabywa kryptowalutę o wartości 10 000 zł. Po kilku miesiącach firma sprzedaje bitcoina za 12 000 zł – wówczas powstaje przychód z kapitałów pieniężnych w wysokości 2 000 zł (12 000 zł – 10 000 zł), który należy wykazać w rocznym zeznaniu podatkowym.
Warto przy tym pamiętać, że w 2025 roku w Polsce obowiązuje kwota wolna od podatku dla kryptowalut na poziomie 30 000 zł. Oznacza to, że dochody z kryptowalut poniżej tej kwoty nie podlegają opodatkowaniu. Stawka podatku od zysków kapitałowych (w tym z kryptowalut) wynosi 19%.
Podsumowanie
Rozliczanie transakcji kryptowalutowych w firmie wymaga znajomości aktualnych przepisów podatkowych i rachunkowych, skrupulatnego dokumentowania każdej operacji oraz prowadzenia szczegółowej ewidencji. Przedsiębiorcy muszą pamiętać o odrębności rozliczeń kryptowalut od innych przychodów firmy, obowiązku przeliczania wartości na PLN, a także o nowych regulacjach dotyczących rynku kryptowalut. W razie wątpliwości warto skorzystać z profesjonalnego doradztwa księgowego lub podatkowego, by uniknąć błędów i sankcji. Kryptowaluty to bez wątpienia przyszłość finansów – warto jednak być na nią dobrze przygotowanym.
Artykuł napisany przez:
Daniel Pałyga
Absolwent Uniwersytetu Opolskiego Wydziału Ekonomicznego na kierunku Administracja. Ukończył także Studia podyplomowe na Wydziale Zarządzania, Informatyki i Finansów na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu. Były Inspektor Pracy w Okręgowym Inspektoracie Pracy w Opolu. Wieloletni trener oraz wykładowca na uczelni wyższej, który od 2012 r. który przeprowadza szkolenia dla podmiotów publicznych i prywatnych. Specjalista z zakresu prawa pracy, legalności zatrudnienia oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. W trakcie wykonywania pracy w PIP Opole wielokrotnie współpracował z jednostką Straży Granicznej w Opolu oraz Komendami Powiatowymi Policji na terenie województwa opolskiego. Prowadził szkolenia dla jednostek publicznych z ramienia PIP w Opolu np. Urzędów Pracy i szkół. Od 1997 r. związany z szeroko pojętym zarządzaniem ludźmi. Posiada szerokie doświadczenie z zakresu stosowania i interpretacji dokonywanych przez organy państwowe oraz praktyk stosowanych przez podmioty prywatne.
