Artykuł napisany przez:
Arkadiusz Lenarcik
Biegły rewident. Ukończył Akademię Ekonomiczną w Katowicach na kierunku rachunkowość. Karierę zawodową rozpoczął w dziale audytu ogólnopolskiej firmy audytorskiej, gdzie był przede wszystkim odpowiedzialny za całość prac związanych z badaniem sprawozdań finansowych. Posiada doświadczenie w zakresie badania sprawozdań finansowych zgodnie z Ustawą o Rachunkowości jak i Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości (MSR/MSSF), ale także w realizacji zleceń z zakresu wyceny przedsiębiorstw. Brał udział w sporządzaniu pakietów konsolidacyjnych. Obecnie w ramach własnej działalności realizuje zlecania związane z badaniem sprawozdań finansowych oraz doradztwem z zakresu rachunkowości zgodnie z Ustawą o Rachunkowości oraz Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości (MSR/MSSF). Autor artykułów, książek oraz wykładowca zagadnień z zakresu rachunkowości. Stały współpracownik naszej firmy.
Wstęp
Od dnia 1 stycznia 2025 r. obowiązuje ustawa z dnia 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1863). Wprowadziła ona zmiany między innymi do art. 42 ust. 2 ustawy o rachunkowości, czego rezultatem jest usunięcie z wyniku podstawowej działalności operacyjnej przychodów i kosztów ze sprzedaży materiałów. Pozycje te należy ująć jako przychody i koszty związane pośrednio z działalnością operacyjną.
W tym artykule wyjaśniamy, jakie kroki należy podjąć, aby proces inwentaryzacji przebiegał zgodnie z przepisami i standardami rachunkowości.
Zmiany w rachunku zysków i strat
Konsekwencją zmian definicji są zmiany w załącznikach nr 1 oraz nr 5 do ustawy o rachunkowości, które określają zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniach finansowych dla jednostek innych niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji (jednostka inna) oraz dla jednostek małych. W rachunku zysków i strat – zarówno w wariancie kalkulacyjnym, jak i porównawczym – z części dotyczącej podstawowej działalności operacyjnej usunięto przychody ze sprzedaży materiałów i koszty sprzedanych materiałów.
Zmiany w strukturach e-sprawozdań
Również Ministerstwo Finansów wprowadziło zmiany w strukturach logicznych sprawozdań finansowych. Na stronie internetowej https://www.gov.pl/web/kas/struktury-e-sprawozdan opublikowane zostały struktury logiczne w wersji v1-3 dla sprawozdań finansowych sporządzanych według załączników nr 1, 4, 5 oraz 6 do ustawy o rachunkowości. Obowiązują one dla sprawozdań finansowych sporządzanych za lata obrotowe, które rozpoczęły się 1 stycznia 2024 r. albo później.
Sposób prezentacji przychodów i kosztów
Zmiany definicji ustawowych oraz układu rachunku zysków i strat sugerują prezentację przychodów i kosztów związanych ze zbyciem materiałów szykiem rozwartym, tj. odrębnie bez „saldowania”. Znowelizowana ustawa o rachunkowości nie wskazuje co prawda wprost tego sposobu prezentacji, lecz należy w tej sytuacji odwołać do nadrzędnych zasad rachunkowości, tj. zasady zakazu kompensowania. Zgodnie z art. 7 pkt. 3 ustawy o rachunkowości:
„Wartość poszczególnych składników aktywów i pasywów, przychodów i związanych z nimi kosztów, jak też zysków i strat nadzwyczajnych ustala się oddzielnie. Nie można kompensować ze sobą wartości różnych co do rodzaju aktywów i pasywów, przychodów i kosztów związanych z nimi oraz zysków i strat nadzwyczajnych”
– chyba że przepisy ustawy wyraźnie wskazują na taką prezentację.
Nowe pozycje w rachunku zysków i strat
Zgodnie z nowymi przepisami przychody należy ująć jako „Inne przychody operacyjne” w:
- wierszu G. IV wariantu kalkulacyjnego, oraz
- wierszu D. IV wariantu porównawczego.
Koszty natomiast powinny zostać ujęte jako „Inne koszty operacyjne” w:
- wierszu H. III wariantu kalkulacyjnego, oraz
- wierszu E.III wariantu porównawczego.
Termin wejścia zmian
Powyższe zmiany mają zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się po dniu 31 grudnia 2023 r., czyli do sprawozdań finansowych za rok 2024. Konieczność skorygowania danych porównawczych należy rozważyć w kontekście Krajowego Standardu Rachunkowości nr 7.
Co to oznacza dla Ciebie i Twojej organizacji?
- Przychody i koszty związane ze sprzedażą materiałów nie są już częścią podstawowej działalności operacyjnej i powinny być ujmowane jako „Inne przychody operacyjne” i „Inne koszty operacyjne”.
- Ministerstwo Finansów opublikowało nowe struktury logiczne (wersja v1-3), które obowiązują dla sprawozdań za rok 2024.
- Prezentacja powinna być dokonana szykiem rozwartym, zgodnie z zasadą zakazu kompensowania wartości różnych pozycji w sprawozdaniu finansowym.
- Zmiany dotyczą zarówno wariantu kalkulacyjnego, jak i porównawczego rachunku zysków i strat.
- Nowe zasady obowiązują dla sprawozdań finansowych sporządzanych za rok obrotowy rozpoczynający się po 31 grudnia 2023 r., więc należy je uwzględnić już w raportach za 2024 rok.
- Warto upewnić się, że Twój system księgowy jest odpowiednio skonfigurowany.
