Zakup samochodu ciężarowego a prawo do pełnego odliczenia VAT od uiszczonej zaliczki na poczet umowy sprzedaży.

Czy ograniczone prawo do odliczenia VAT dotyczy samochodów ciężarowych ?

Ograniczenie w odliczaniu podatku od towarów i usług dotyczy pojazdów samochodowych w  rozumieniu art. 2 pkt 34 ustawy o VAT. Za takie pojazdy uważa się pojazdy samochodowe w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony. 

Zaznaczyć trzeba, że na powyższy limit „łapią się” również niektóre, mniejsze samochody ciężarowe, głównie przeznaczone do przewozu różnego rodzaju ładunków, ale nie osób. Mimo, iż konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne, uważa się, że względem takich samochodów podatnik musi spełnić warunki formalne, aby mieć możliwość potrącenia VAT w  100% od zakupu pojazdu.

Na podstawie art. 86a ust. 4 pkt 2 ustawy o VAT obostrzenie przy odliczaniu VAT (tj. w wysokości 50% kwoty VAT wykazanej na fakturze) nie ma zastosowania do wydatków na pojazdy:

1. a) których konstrukcja wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do ww. celów jest nieistotne,
2. b) konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą, jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie.

Do pojazdów, o których mowa w lit. a), zalicza się:

1) pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą:

1. a) klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van lub
2. b) z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków;

2) pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu.

Spełnienie wymagań dla przywołanych wyżej pojazdów samochodowych stwierdza się na podstawie dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację, oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu zawierającego odpowiednią adnotację o spełnieniu tych wymagań. W takim przypadku w dowodzie rejestracyjnym samochodu zamieszczany jest wpis oznaczony jako VAT-1a, VAT-1b lub VAT-2.

Czy brak takiej adnotacji w dowodzie rejestracyjnym mimo spełniania wymagań technicznych jest przeciwwskazaniem dla odliczenia VAT w 100%?

W ocenie organów podatkowych tak, według sądów administracyjnych – nie. 

Z ugruntowanych stanowisk organów podatkowych zawartych w wydanych interpretacjach podatkowych jednoznacznie wynika (ostatnia – interpretacja indywidulana Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 29 lipca 2022 r., nr 0114-KDIP4-2.4012.255.2022.2.MB), iż do skorzystania z prawa do pełnego odliczenia VAT warunkiem koniecznym jest wydanie przez okręgową stację kontroli pojazdów zaświadczenia, po przeprowadzeniu dodatkowego badania technicznego, oraz wpisu do dowodu rejestracyjnego zawierającego informację o spełnieniu wymagań technicznych przez pojazd samochodowy. Jeżeli takiego pojazdu podatnik jeszcze nie ma, nie przeprowadzi dodatkowego badania. Brak badania i adnotacji jest równoznaczny z brakiem stosowanych dokumentów, uprawiających posiadacza do pełnego odliczenia VAT od zakupu pojazdu, w tym od kwoty przekazanej w formie zaliczki. 

Przeciwne stanowisko w sprawie reprezentują sądy administracyjne. W niedawno zapadłym wyroku WSA w Kielcach z dnia 7 lipca 2022 r., sygn. akt: I SA/Ke 203/22 (podobnie – wyrok WSA w Krakowie w  z dnia 11 marca 2021 r., sygn. akt I SA/Kr 1213/20, WSA w Bydgoszczy w wyroku z dnia 19 lutego 2020 r., sygn. akt I SA/Bd 784/19, WSA w Poznaniu w wyroku z dnia 26 stycznia 2016r., sygn. akt I SA/Po 1073/15) sąd ten podążając za utrwaloną już linią orzeczniczą uznał, iż: „nałożenie na podatnika obowiązku wynikającego z art. 86a ust. 10 u.p.t.u., tj. wykonania dodatkowego badania technicznego, ma na celu umożliwienie podatnikowi wykazanie spełnienia wymagań określonych w ust. 9 art. 86a ustawy VAT, a nie jest warunkiem dającym uprawnienie do pełnego odliczenia podatku naliczonego z  tytułu wydatków związanych z tym pojazdem. Potwierdzenie cech konstrukcyjnych pojazdu, które wykluczają jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą wydane przez stację kontroli pojazdów powinno być traktowane jako środek dowodowy do wykazania wymaganych cech pojazdu, a nie jako warunek, którego niespełnienie powoduje pozbawienie podatnika prawa do pełnego odliczenia VAT.”

W judykaturze podkreśla się (por. wyrok z dnia 7 czerwca 2018 r., sygn. akt I FSK 965/16 oraz 10 października 2019 r., sygn. akt I FSK 1492/17), iż zaświadczenie nie jest potrzebne (od razu), jeżeli podatnik wie, że pojazd spełnia określone wymagania techniczne. Nie ma bowiem charakteru konstytutywnego, tylko deklaratoryjny. W ocenie sądów, podatnik ma prawo więc do odliczenia VAT od faktury zaliczkowej wystawionej dla umowy sprzedaży pojazdu samochodowego, który to samochód – biorąc pod uwagę jego parametry konstrukcyjne będzie, po wykonaniu badania technicznego, uznany za pojazd przeznaczony tylko do wykonywania działalności gospodarczej. Tak będzie nawet wówczas, gdy jego badanie zostanie przeprowadzone po pod roku albo i więcej od daty odliczenia VAT w wysokości 100% od przekazanej części należności na jego zakup. 

Chyba najwyższy czas, aby Minister Finansów wydał dla niniejszego zagadnienia interpretację ogólną zgonie z dyspozycją zawartą w art. 14a ordynacji podatkowej.

Jeśli chcesz dowiedzieć się w jaki sposób odliczać VAT od wydatków związanych z samochodami osobowymi, zapraszamy na nasz październikowy webinar już 27.10 o godz. 9:00!