Udział biegłego rewidenta w spisie z natury

Artykuł napisany przez:

Arkadiusz Lenarcik

Biegły rewident. Ukończył Akademię Ekonomiczną w Katowicach na kierunku rachunkowość. Karierę zawodową rozpoczął w dziale audytu ogólnopolskiej firmy audytorskiej, gdzie był przede wszystkim odpowiedzialny za całość prac związanych z badaniem sprawozdań finansowych. Posiada doświadczenie w zakresie badania sprawozdań finansowych zgodnie z Ustawą o Rachunkowości jak i Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości (MSR/MSSF), ale także w realizacji zleceń z zakresu wyceny przedsiębiorstw. Brał udział w sporządzaniu pakietów konsolidacyjnych. Obecnie w ramach własnej działalności realizuje zlecania związane z badaniem sprawozdań finansowych oraz doradztwem z zakresu rachunkowości zgodnie z Ustawą o Rachunkowości oraz Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości (MSR/MSSF). Autor artykułów, książek oraz wykładowca zagadnień z zakresu rachunkowości. Stały współpracownik naszej firmy.

Organizacja spisu z natury to jeden z kluczowych etapów w procesie przygotowania sprawozdania finansowego. Udział biegłego rewidenta w inwentaryzacji ma istotne znaczenie dla oceny wiarygodności danych finansowych jednostki.

W tym artykule wyjaśniamy, jakie kroki należy podjąć, aby proces inwentaryzacji przebiegał zgodnie z przepisami i standardami rachunkowości.

Wybór firmy audytorskiej

Jednostki gospodarcze, których sprawozdanie finansowe podlega badaniu, powinny umożliwić udział biegłemu rewidentowi lub jego przedstawicielowi w spisie z natury. Wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania sprawozdania finansowego dokonuje:

  • organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe jednostki,
  • rada nadzorcza albo
  • inny organ nadzorujący na jego zlecenie.

Do kiedy należy wybrać firmę audytorską?

Jeżeli w danej jednostce gospodarczej badaniu rocznego sprawozdania finansowego podlega rok 2024 to wybór firmy audytorskiej powinien, co do zasady, być dokonany najpóźniej w czwartym kwartale 2024 roku. Termin wyboru jest ważny, aby kierownik jednostki mógł odpowiednio wcześnie podpisać umowę na badanie. Jak wynika bowiem z art. 66 ust. 5 ustawy o rachunkowości:

„kierownik jednostki zawiera z firmą audytorską umowę na badanie sprawozdania finansowego w terminie umożliwiającym jej udział w inwentaryzacji znaczących składników majątkowych.”

W przypadku zawarcia umowy w terminie uniemożliwiającym taki udział, biegły rewident może wydać opinię zmodyfikowaną. Może to być:

  • opinia z zastrzeżeniem,
  • opinia negatywna lub
  • odmowa wyrażenia opinii.

Udział biegłego rewidenta w inwentaryzacji

Należy również zwrócić uwagę na fakt, iż biegły rewident powinien uczestniczyć w inwentaryzacji rocznej. Zgodnie art. 26 ust. 1 ustawy o rachunkowości inwentaryzację przeprowadza się na ostatni dzień każdego roku obrotowego, ale termin i częstotliwość inwentaryzacji będą prawidłowe, jeżeli jednostka rozpocznie inwentaryzację wymienionych w przepisie składników aktywów nie wcześniej niż trzy miesiące przed końcem roku obrotowego, a zakończy do piętnastu dni roku kolejnego.

Wskazówki dotyczące udziału biegłego rewidenta w inwentaryzacji zapasów zawarte są również w stanowisku Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie inwentaryzacji drogą spisu z natury zapasów materiałów, towarów, wyrobów gotowych i półproduktów. Zgodnie z nim jednostka powinna zapewnić w szczególności:

  • dokonania wyboru podmiotu uprawnionego i zawarcia umowy o badanie przed rozpoczęciem inwentaryzacji zapasów drogą spisu z natury,
  • zawiadomić biegłego rewidenta (podmiot uprawniony) o terminach przeprowadzenia spisu z natury,
  • poinformować biegłego rewidenta (podmiot uprawniony) o przeprowadzaniu spisu z natury w szczególnych warunkach, na przykład wymagających odpowiednich uprawnień (np. na dużych wysokościach) lub wyposażenia.

Rola biegłego rewidenta podczas spisu z natury

Biegły rewident jest obserwatorem spisu z natury, nie uczestnicząc aktywnie w jego przebiegu. Ma on prawo do:

  • wglądu w dokumentację inwentaryzacyjną i otrzymania jej kopii,
  • wnioskowania o ponowne przeliczenie wybranych składników zapasów – najczęściej jest to wyrywkowe sprawdzenie poprawności już spisanego asortymentu,
  • uzyskania wyjaśnień od członków zespołu spisowego lub innych osób uczestniczących w spisie,
  • potwierdzenia na arkuszu spisowym swojej obecności w czasie spisu danego składnika zapasów.

Podsumowanie

Udział biegłego rewidenta w spisie z natury to niezbędny element prawidłowego przebiegu audytu sprawozdania finansowego. Kluczowe jest dokonanie wyboru firmy audytorskiej z odpowiednim wyprzedzeniem oraz zapewnienie audytorowi dostępu do procesów i dokumentacji inwentaryzacyjnej. Wdrożenie tych zasad pozwoli uniknąć ryzyka uzyskania opinii zmodyfikowanej, co wzmocni wiarygodność Twojej firmy w oczach interesariuszy.

Co te zmiany oznaczają dla Ciebie i Twojej firmy?

  • Upewnij się, że wybór firmy audytorskiej oraz zawarcie umowy następują z odpowiednim wyprzedzeniem.
  • Zadbaj, by biegły rewident miał dostęp do pełnej dokumentacji inwentaryzacyjnej.
  • Uwzględnij potrzeby audytora, szczególnie w przypadku spisów wymagających dodatkowych zabezpieczeń.
  • Terminowy udział biegłego rewidenta zmniejsza ryzyko uzyskania opinii zmodyfikowanej, która może negatywnie wpłynąć na wiarygodność sprawozdania finansowego.
Świadczenia rzeczowe dla pracowników - kiedy stają się przychodem i jak je rozliczyć?
Udział biegłego rewidenta w spisie z natury
JPK CIT – jak się przygotować na nowy obowiązek podatników CIT?
Kasowy PIT 2025 – na czym polega zmiana i dla kogo będzie korzystna?

Kurs VAT od Podstaw

Jedyny taki kurs w Polsce, prowadzony przez doradcę podatkowego.