W dniach 21 i 22 czerwca bieżącego roku Ministerstwo Finansów opublikowało w systemie EUREKA dwie informacje, będące objaśnieniami do wchodzących w życie od 1 lipca 2023 r. zmian w ustawie o VAT zwanej Slim VAT 3 (ID 550103 oraz 549693).
Pierwsze objaśnienie dotyczy stosowania metody kasowej w związku z podwyższeniem limitu sprzedaży małego podatnika do 2 000 000 euro w trakcie bieżącego roku podatkowego. MF wyjaśniło, iż aktualnie uprawnieni do stosowania metody kasowej są podatnicy, u których wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej 1 200 000 euro lub 45 000 euro – w przypadku m.in. podatników prowadzących przedsiębiorstwa maklerskie oraz zarządzających funduszami inwestycyjnymi, których wynagrodzenie stanowi kwota prowizji (art. 2 pkt 25 ustawy o VAT).
Od 1 lipca 2023 r. podwyższony został limit wartości sprzedaży z 1 200 000 euro do 2 000 000 euro (wraz z kwotą podatku) uprawniający do posiadania statusu małego podatnika. W związku z podwyższeniem limitu metody kasowej od 1 lipca 2023 r., w pierwszym półroczu 2023 r. metodę kasową mogą stosować podatnicy, u których sprzedaż w 2022 r. nie przekroczyła 1 200 000 euro, natomiast w drugim półroczu tego roku będą to również podatnicy, u których sprzedaż w 2022 r. przekroczyła 1 200 000 euro, ale nie przekroczyła 2 mln euro. Podatnicy będą mieli możliwość stosowania metody kasowej od dnia wejścia w życie nowych przepisów, tj. od 1 lipca 2023 r., co jednak wiąże się ze złożeniem VAT-R w terminie do końca czerwca 2023 r. Ustawa o VAT (art. 21 ust. 1) przewiduje bowiem specyficzną konstrukcję „uprzedniego zawiadomienia” organu podatkowego o zamiarze korzystania z metody kasowej, które to zawiadomienie musi zostać dokonane w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który podatnik będzie stosował tę metodę.
Zatem jeżeli podatnik, który w 2022 r. przekroczył 1 200 000 euro, ale nie przekroczył 2 mln euro będzie zamierzał korzystać z metody kasowej od lipca 2023 r. powinien złożyć formularz VAT-R do końca czerwca 2023 r. przy założeniu, że warunek w zakresie nieprzekroczenia podwyższonego limitu sprzedaży został spełniony.
Dodatkowo, w przypadku gdy podatnik przekroczył w czerwcu 2023 r. limit 1 200 000 euro, ale jego obroty nie przekraczają podwyższonego limitu, nie nastąpi (natychmiastowa) utrata prawa do stosowania metody kasowej – podatnik może kontynuować stosowanie metody kasowej z racji podwyższenia jej limitu od lipca 2023 r. Ewentualna utrata prawa do stosowania metody kasowej może nastąpić w przypadku późniejszego przekroczenia limitu 2 mln euro.
Drugie objaśnienie ministerialne dotyczy stosowania sankcji VAT po wejściu w życie nowych przepisów. Przepisy dot. sankcji VAT w brzmieniu znowelizowanym pakietem Slim VAT 3 zostały zmienione wskutek zakwestionowania ich poprzedniego brzmienia przez TSUE w wyroku C-935/19 .
Ministerstwo w swoich objaśnieniach podkreśliło, iż zmienione regulacje umożliwiają wymierzenie sankcji w wysokości tylko 1%. Przyjęte bowiem rozwiązanie przewiduje wymierzanie sankcji do odpowiednio 30%, 20% i 15%. Możliwe zatem pozostaje ustalenie sankcji w przedziale mieszczącym się maksymalnie w górnej granicy przewidzianej w ustawie, a określenie wysokości sankcji ma charakter uznania administracyjnego. Uznanie to pozostaje ograniczone katalogiem dyrektyw wymiaru dodatkowego zobowiązania podatkowego, którymi ma się kierować organ w celu ustalenia sankcji jaka dotknie w indywidualnej sprawie podatnika, który dopuścił się nieprawidłowości.
Wymierzenie w konkretnym stanie faktycznym dodatkowego zobowiązania podatkowego uzależnione będzie od okoliczności danej sprawy, które to brane łącznie mają zbudować przeświadczenie o uzasadnieniu dla określonej wysokości wartości procentowej. Wskazanie w tym kontekście konkretnych wartości w jakiej należy wymierzyć sankcję w oderwaniu od konkretnych i złożonych okoliczności stanu faktycznego zasadniczo nie jest możliwe. Jednocześnie należy zauważyć, że wystąpienie w danym stanie faktycznym łącznie wielu okoliczności, które należy wiązać z określonymi dyrektywami wymiaru sankcji należy wiązać z oczekiwanym wyższym wymiarem sankcji. Stąd w przypadku dwóch tożsamych nieprawidłowościach wysokość sankcji może się różnić. Powinno to nastąpić przykładowo w sytuacji, gdy jednej z nieprawidłowości dokonał podatnik który dotychczas nie miał ustalanej sankcji, a druga nieprawidłowość była skutkiem działania podatnika, u którego nieprawidłowości stwierdzono kolejny raz.
Artykuł napisany przez:
Arkadiusz Lenarcik
Biegły rewident, dyrektor departamentu audytu na obszar Wrocław/Zabrze; karierę zawodową rozpoczął w dziale audytu ogólnopolskiej firmy audytorskiej, gdzie był przede wszystkim odpowiedzialny za całość prac związanych z badaniem sprawozdań finansowych; posiada bogate doświadczenie w zakresie badania sprawozdań finansowych zgodnie z ustawą o rachunkowości, jak i Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości (MSR/MSSF), a także w realizacji zleceń z zakresu wyceny przedsiębiorstw; brał udział w sporządzaniu pakietów konsolidacyjnych; autor artykułów oraz wykładowca zagadnień z zakresu rachunkowości.
