W ostatnich latach raportowanie kwestii środowiskowych, społecznych i ładu korporacyjnego (ESG) stało się kluczowym elementem strategii przedsiębiorstw w Polsce. Z jednej strony rośnie presja inwestorów oraz konsumentów na transparentność działań firm, z drugiej – regulacje unijne nakładają na coraz szersze grono podmiotów obowiązki sprawozdawcze. W odpowiedzi Komisja Europejska zaproponowała nowy pakiet zmian, których implementacja w Polsce będzie wymagała dostosowań w praktyce raportowania zrównoważonego rozwoju.
CSRD i Europejskie Standardy Zrównoważonego Raportowania
Pierwotnie dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) miała obowiązywać od roku 2025 i objąć raportowanie ESG tysiące największych spółek w UE, w tym również dużych przedsiębiorstw działających w Polsce. Wdrożenie CSRD wiąże się z obowiązkiem stosowania jednolitych Europejskich Standardów Zrównoważonego Raportowania (ESRS), określających szczegółowo zakres i formę ujawnień niefinansowych. ESRS przewidują m.in. konieczność odrębnej sekcji ESG w sprawozdaniu z działalności oraz raportowania danych ilościowych i jakościowych dotyczących wpływu na klimat, łańcuch dostaw czy prawa pracownicze.
Pakiet Omnibus i „Stop-the-Clock” – propozycje zmian
W lutym 2025 r. Komisja Europejska przedstawiła tzw. pakiet Omnibus i mechanizm „Stop-the-Clock”, których celem jest złagodzenie presji na przedsiębiorstwa poprzez przesunięcie niektórych terminów oraz uproszczenie wymogów. Kluczową propozycją jest odroczenie o dwa lata obowiązku raportowania zgodnego z ESRS – dotyczy to zarówno dużych spółek, jak i małych i średnich emitentów wpisanych na regulowane rynki finansowe UE. Dzięki temu firmy zyskują dodatkowy czas na przygotowanie wewnętrznych procesów, systemów zbierania danych oraz szkolenia zespołów ESG.
Równocześnie projekt Omnibus przewiduje zawężenie katalogu podmiotów objętych obowiązkiem raportowania. Zgodnie z propozycją KE, obowiązek niefinansowy dotyczyłby jedynie przedsiębiorstw zatrudniających ponad 1 000 pracowników lub spełniających wysokie kryteria finansowe, podczas gdy dla innych firm raportowanie pozostałoby fakultatywne. Szacuje się, że ponad 80% pierwotnie objętych dyrektywą podmiotów może zostać z niej wyłączonych, co zmniejszy obciążenia administracyjne MŚP, ale budzi obawy o osłabienie przejrzystości danych ESG.
Polska perspektywa – projekt odroczenia
Także w Polsce, w wykazie prac, rząd planuje wprowadzić odroczenie wymogu raportowania zrównoważonego rozwoju o dwa lata dla dużych przedsiębiorstw oraz małych i średnich emitentów notowanych na giełdzie. Projekt ustawy przewiduje harmonogram, w którym firmy zobowiązane do raportowania ESG zgodnie z dyrektywą CSRD zaczęłyby przygotowania dopiero po 31 grudnia 2027 r., a nie – jak pierwotnie zakładano – po 31 grudnia 2025 r. Decyzja ta daje czas na dostosowanie systemów sprawozdawczych, niemniej może też opóźnić wykorzystanie danych ESG w analizach inwestycyjnych.
Podsumowanie
Ostateczny kształt zmian w raportowaniu ESG zależy od akceptacji Parlamentu Europejskiego oraz implementacji wewnętrznego prawa przez państwa członkowskie, w tym Polskę. Przedsiębiorstwa powinny monitorować postępy prac legislacyjnych i już teraz planować wdrożenie procesów zgodnych z ESRS, aby w przyszłości utrzymać konkurencyjność oraz spełniać oczekiwania rosnącej grupy inwestorów odpowiedzialnych społecznie.
Co to oznacza dla Ciebie i Twojej organizacji?
- Nowe terminy dają firmom więcej czasu na przygotowania – zarówno w UE, jak i w Polsce.
- Obowiązek raportowy dotyczyć będzie przede wszystkim dużych przedsiębiorstw – MŚP mogą zostać wyłączone.
- Uproszczenie wymogów i mechanizm „Stop-the-Clock” to szansa na lepsze przygotowanie organizacji do nowych obowiązków.
- Należy na bieżąco śledzić zmiany w prawodawstwie unijnym i krajowym, by nie zostać zaskoczonymi przez nowe obowiązki.
- Mimo odroczenia, firmy powinny rozpocząć prace nad wdrożeniem procesów zgodnych z ESRS.
- Opóźnienie wprowadzenia obowiązku raportowania ESG może wpłynąć na jakość danych wykorzystywanych przez inwestorów.
Artykuł napisany przez:
Arkadiusz Lenarcik
Biegły rewident. Ukończył Akademię Ekonomiczną w Katowicach na kierunku rachunkowość. Karierę zawodową rozpoczął w dziale audytu ogólnopolskiej firmy audytorskiej, gdzie był przede wszystkim odpowiedzialny za całość prac związanych z badaniem sprawozdań finansowych. Posiada doświadczenie w zakresie badania sprawozdań finansowych zgodnie z Ustawą o Rachunkowości jak i Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości (MSR/MSSF), ale także w realizacji zleceń z zakresu wyceny przedsiębiorstw. Brał udział w sporządzaniu pakietów konsolidacyjnych. Obecnie w ramach własnej działalności realizuje zlecania związane z badaniem sprawozdań finansowych oraz doradztwem z zakresu rachunkowości zgodnie z Ustawą o Rachunkowości oraz Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości (MSR/MSSF). Autor artykułów, książek oraz wykładowca zagadnień z zakresu rachunkowości. Stały współpracownik naszej firmy.
