W tym wpisie przeczytasz:
- Dlaczego skracanie czasu pracy ma sens?
- Elastyczność jako odpowiedź na nowe wyzwania
- Rządowy pilotaż – o co w tym chodzi?
- Na jakich zasadach można przystąpić do programu?
- Jak wygląda procedura zgłaszania do programu?
- Formy wsparcia i realny zysk
- Przykłady wdrożenia w innych krajach
- Podsumowanie
- Co to oznacza dla Ciebie i Twojej organizacji?
Dlaczego skracanie czasu pracy ma sens?
40-godzinny tydzień pracy został wprowadzony w Polsce ponad sto lat temu. Od tamtej pory zmieniło się niemal wszystko – technologia, rynek pracy, oczekiwania społeczne oraz modele zarządzania. Jedynie sam wymiar czasu pracy pozostał praktycznie niezmieniony.
Coraz więcej ekspertów, liderów HR i innowacyjnych organizacji wskazuje, że skrócenie tygodnia pracy może wpłynąć na:
- redukcję wypalenia zawodowego,
- poprawę dobrostanu psychicznego pracowników,
- większe zaangażowanie i lojalność zespołów,
- niższą rotację i wyższą jakość pracy.
Jednak z perspektywy zarządzania operacyjnego rzeczywistość często bywa bardziej złożona. W wielu branżach – szczególnie tych o wysokim obciążeniu zadaniowym – skrócenie czasu pracy nie jest dziś możliwe do wdrożenia. Zmagamy się z niedoborem kadry, rosnącą liczbą zadań i dynamicznym otoczeniem biznesowym. W naszym przypadku 40-godzinny tydzień pracy to obecnie niezbędne minimum, które pozwala utrzymać ciągłość operacyjną i jakość świadczonych usług.
Elastyczność jako odpowiedź na nowe wyzwania
Coraz więcej organizacji wdraża elastyczne modele czasu pracy, takie jak praca zadaniowa, elastyczne godziny rozpoczęcia i zakończenia dnia pracy, czy możliwość pracy hybrydowej. To podejście zyskuje na znaczeniu także w kontekście dyrektyw UE dotyczących m.in. work-life balance (Dyrektywa 2019/1158), które szczególny nacisk kładą na potrzeby pracujących rodziców i opiekunów.
Zgodnie z przepisami, państwa członkowskie – w tym Polska – są zobowiązane do stworzenia ram prawnych umożliwiających m.in. elastyczne formy organizacji pracy dla osób wychowujących dzieci. Jest to sygnał, że przyszłość rynku pracy będzie należeć nie tylko do krótszego czasu pracy, ale przede wszystkim do większej indywidualizacji i elastyczności w zarządzaniu zasobami ludzkimi.
Wdrożenie krótszego czasu pracy wymaga nie tylko zmian legislacyjnych czy kulturowych, ale przede wszystkim realnych zasobów ludzkich, odpowiedniego skalowania zespołów oraz przemyślanej strategii transformacji procesów.
Rządowy pilotaż – o co w tym chodzi?
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej uruchamia program „Skrócony czas pracy – to się dzieje!”. Celem naboru jest przetestowanie różnych modeli skróconego czasu pracy, ocena ich wpływu na zatrudnienie, efektywność, zdrowie pracowników, organizację pracy oraz równowagę między życiem zawodowym a prywatnym.
Dodatkowo analizowane będą bariery prawne związane z wdrażaniem takich rozwiązań. Testowane modele opierają się na założeniu utrzymania dotychczasowego poziomu wynagrodzenia i zatrudnienia.
Program składa się z 3 etapów:
- Etap I – Przygotowanie do wdrożenia skróconego czasu pracy – rozpoczyna się z dniem zawarcia umowy i trwa do 31 grudnia 2025 r. W tym czasie realizowane są działania organizacyjne i planistyczne niezbędne do rozpoczęcia testów w środowisku pracy.
- Etap II – Testowe wdrożenie skróconego czasu pracy – obejmuje okres od 1 stycznia 2026 r. do 31 grudnia 2026 r. i skupia się na realizowaniu praktycznych działań związanych z wprowadzeniem skróconego tygodnia pracy, monitorowaniem jego efektów i zbieraniem opinii uczestników.
- Etap III – Ewaluacja i zakończenie projektu (trwa do 15 maja 2027 r.) – to maksymalny termin na złożenie sprawozdania końcowego z realizacji pilotażu. W tym okresie Realizator projektu zobowiązany jest do przekazania Ministrowi podsumowania działań oraz kwartalnych ankiet zbieranych od pracodawcy i pracowników.
Na jakich zasadach można przystąpić do programu?
Aby wziąć udział w pilotażu, organizacja musi:
- działać co najmniej 12 miesięcy,
- zatrudniać minimum 75% pracowników na umowach o pracę,
- objąć projektem przynajmniej 50% zespołu,
- utrzymać zatrudnienie na poziomie nie niższym niż 90%
Objęcie pracowników projektem pilotażowym nie może powodować pogorszenia ich warunków pracy i płacy w porównaniu do sytuacji, w której nie zostaliby objęci tym projektem. Wymagane jest ponadto utrzymanie wynagrodzeń pracowników biorących udział w projekcie pilotażowym na poziomie nie niższym niż obowiązujący w dniu rozpoczęcia realizacji projektu pilotażowego, przez cały okres jego trwania. Przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia pracowników stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy.
Testowaniu w ramach naboru będą podlegały modele odnoszące się m.in. do:
- zmniejszenia liczby dni pracy w tygodniu,
- skróceniu liczby godzin pracy w poszczególne dni,
- przyznaniu dodatkowych dni wolnych w miesiącu,
- udzieleniu dodatkowych dni wolnych w formie urlopu wypoczynkowego,
- innych modeli dopasowanych do pracodawcy.
Jak wygląda procedura zgłaszania do programu?
Elektroniczny nabór wniosków rozpocznie się 14 sierpnia i potrwa do 15 września 2025 r. Wnioski mogą złożyć pracodawcy zarówno podmiotów prywatnych, jak i publicznych (m.in. jednostki samorządu terytorialnego oraz wojewódzkie i powiatowe urzędy pracy).
Realizator, przystępując do naboru, powinien złożyć następujące dokumenty (do pobrania TUTAJ):
- wniosek o przyznanie środków rezerwy Funduszu Pracy na finansowanie projektu pilotażowego, którego wzór stanowi załącznik nr 1 do Regulaminu,
- projekt pilotażowy, którego wzór stanowi załącznik nr 2 do Regulaminu.
Złożone projekty pilotażowe zostaną ocenione przez Komisję do spraw oceny projektów pilotażowych złożoną z przedstawicieli Ministerstwa.
Formy wsparcia i realny zysk
Dofinansowanie może wynieść nawet 1 milion złotych na projekt, maksymalnie 20 tys. zł na jednego pracownika.
W ramach projektu pilotażowego finansowane mogą być:
- koszty obsługi działania informacyjno-promocyjne, koszty związane z obsługą projektu, w tym: koordynowaniem, rekrutacją uczestników, monitorowaniem, oceną, rozliczaniem. Koszty te nie mogą przekroczyć 10% wartości złożonego projektu.
- koszty merytoryczne badania, analizy czy ekspertyzy dotyczące sposobu wdrożenia skróconego czasu pracy i oczekiwań pracowników oraz realizatora w tym zakresie, szkolenia dla pracowników związane z testowanym rozwiązaniem, finansowanie optymalizacji i automatyzacji procesów kluczowych dla możliwości skracania czasu pracy czy dofinansowanie wynagrodzeń pracowników objętych pilotażem.
Podsumowanie
Udział w projekcie to nie tylko szansa na przetestowanie innowacyjnych modeli organizacji pracy, które z czasem może wymusić sam rynek. To również realna odpowiedź na zmieniające się potrzeby społeczne i demograficzne.
W dobie starzejącego się społeczeństwa i wydłużającej się aktywności zawodowej elastyczne formy zatrudnienia – w tym skrócony czas pracy – mogą stanowić kluczowy element strategii zarządzania wiekiem. Dla wielu osób w wieku okołoemerytalnym możliwość dalszej pracy przy mniejszym obciążeniu może być warunkiem pozostania na rynku pracy.
Równocześnie, dla młodych pracowników elastyczność to coraz częściej nie przywilej, a oczekiwanie. Pokolenia wchodzące na rynek pracy poszukują modeli, które pozwolą im łączyć rozwój zawodowy z życiem osobistym, nauką czy pasjami. Skrócony czas pracy może okazać się skutecznym narzędziem przyciągania i zatrzymywania młodych talentów.
Z kolei dla rodziców, zwłaszcza małych dzieci, elastyczny wymiar czasu pracy oznacza większą możliwość pogodzenia obowiązków zawodowych z rodzicielskimi. To realne wsparcie, które sprzyja aktywizacji zawodowej i przeciwdziała wykluczeniu z rynku pracy – zwłaszcza kobiet.
W tym kontekście projekt nabiera szczególnego znaczenia – nie tylko jako eksperyment organizacyjny, ale jako krok w stronę bardziej zrównoważonego, dostępnego i inkluzyjnego rynku pracy odpowiadającego na potrzeby różnych grup wiekowych i życiowych.
Co to oznacza dla Ciebie i Twojej organizacji?
- Składając wniosek w terminie do 15 września 2025 r., możesz uzyskać dofinansowanie do 1 mln zł (przy limicie 20 tys. zł na pracownika).
- Biorąc udział w projekcie, zachowujesz pełne zatrudnienie i wynagrodzenia.
- Dzięki wdrożeniu pilotażu masz okazję zwiększyć zaangażowanie i wydajność zespołu bez zwiększania etatów.
- Testujesz innowacyjny model przez rok, z pełnym wsparciem organizacyjnym i finansowym.
- Udział w pilotażu wpływa również na budowanie nowoczesnego wizerunku firmy.
Artykuł napisany przez:
Barbara Pawełko-Czajka
Wykładowca Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu. Stale współpracuje m. in. ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce, Bankowym Ośrodkiem Doradztwa i Edukacji. Posiada praktyczne doświadczenie w prowadzeniu szkoleń, dydaktyki akademickiej, doradztwie oraz w wdrażaniu przepisów prawnych z zakresu: ochrony danych osobowych (RODO), prawa pracy, zatrudniania cudzoziemców, umów cywilno-prawnych, prawa ubezpieczeń społecznych w firmach, urzędach i instytucjach.
